Eén koekje
Geplaatst op januari 17, 2003 | Gearchiveerd onder Geen categorie | Comments Off on Eén koekje
Het nauw verholen gekreun dat na eerste lezing van het ‘strategisch beleidsdocument’ van informateur Donner op het Binnenhof weerklonk bevestigde de indruk die Hedenlands intuïtief al van de CDA-jurist had. Dat dit een man is die zijn dichterlijke energie het liefst reserveert voor het op geduldig-sardonische toon terechtwijzen van zijn secretaresse en zijn kinderen.
Als oud-blaadjesmaker wist LPF-leider Herben direct wat er moest gebeuren. ‘Te lange zinnen in tweeën knippen, het nieuws bovenaan zetten. U kent dat wel,’ sprak hij collegiaal. Een ander mooi moment, journalistiek gesproken, deed zich voor in NRC Handelsblad van 26 juni. Eerst werd daar in extenso de openingsalinea van Donners concept geciteerd, een molshoop van vale gemeenplaatsen (‘de Nederlandse samenleving is in verandering. […] Het biedt ongekende mogelijkheden, nieuwe kansen en grote vrijheden’) waarna het bericht eindigde met de zin: ‘VVD-leider Zalm zei dat volstaan kan worden met een lijst met concrete afspraken.’
Iedereen die wel eens een A4tje van dichtbij gezien heeft had Balkenende kunnen voorspellen dat hij het daar nooit allemaal op zou krijgen – Mat Herben is niet de enige beginner aan de formatietafel, al wordt vaak wel gedaan alsof – maar om de zaak nu á la de Troonrede te gaan opschuimen, dat was weer het andere uiterste. Hoewel, inmiddels spreken we over een document van 45 pagina’s.
Donners voorstel voor een motto getuigde ook niet van groot taalvernuft. ‘Hersteld vertrouwen’ werd direct door iedereen afgekeurd, en niet alleen in Den Haag.
‘Bloedeloos’, oordeelde reclamemaker Romke Oortwijn in NRC-Handelsblad. ‘Nee, Pim zou het niet zo gewild hebben.’ Oortwijns suggestie: `Nederland is vol. Vol inspiratie, vol ideeën en vol daadkracht’. Zijn collega Serge Steijn, bedenker van `Kies voor een nieuw evenwicht’ voor Groen Links, suggereerde `Bouwen aan vertrouwen.’ ‘Omdat daar ook iets inzit van `handen uit de mouwen, aanpakken’. Harold Zwarts ( ‘BNN is niet te houden’) adviseerde het kabinet terug te grijpen op een ‘oer-Hollandse, rood-wit-blauwe wijsheid. Bijvoorbeeld iets uit de jongensboekenserie De Kameleon. Tegenwind maar toch doorfietsen, zoiets.’
Met ‘bouwen aan vertrouwen’ zat de copywriter van Groen Links dus het dichtst bij wat er de onderhandelaars ervan maakten: ‘Werken aan vertrouwen, een kwestie van aanpakken.’
Een oud Binnenhofs bijgeloof wil dat er een verband bestaat tussen het gesternte van een kabinet en de kwaliteit van zijn motto. Het is voor deze coalitie te hopen dat dit niet waar is.
Een goed mission statement, dat weet een moderne manager, bestaat uit twee elementen: wat je wilt bereiken en hoe je dat gaat doen. ‘Meer klanten door betere service’, dat principe.
Het motto Balkenende I zegt: Meer klanten door het aantal klanten te verhogen. Dit is niet goed. Er is niets tegen herhaling, denk aan Paars I met ‘Werk, werk, en nog eens werk’, maar hier werkt het niet. De gemiddelde Nederlander w’e’et dat werken aanpakken is en aanpakken werken. Zo slecht is ons onderwijs nu ook weer niet. Sowieso dat ‘aanpakken’. Een kabinet dat ‘aanpakt’, ik zie het niet voor me. Liepen die anderen te lanterfanten? Gezien het strenge financiële beleid dat Balkenende I zich heeft voorgenomen was ‘afpakken’ misschien beter geweest. Dan heb je meteen ook die tweeslag van naar-A-door-B.
‘Werken aan vertrouwen, een kwestie van afpakken.’
Inmiddels is besloten dat het kabinet zelf zijn motto zal kiezen. In het beste geval omvat de lijfspreuk van Balk I de twee belangrijkste elementen van wat zij van plan zijn: bezuinigen en strengere regels, vooral voor bezoekers. In die zin voert deze coalitie ons inderdaad terug naar de jaren vijftig, toen je je schoenen nog moest uitdoen bij de voordeur en de koektrommel na één rondje dicht ging.
Dat lijkt Hedenlands eigenlijk wel een goed motto voor dit kabinet:
‘Schoenen uit en één koekje.’