Fraude Met Kijkwijzer
Geplaatst op februari 4, 2004 | Gearchiveerd onder Dossier Kijkwijzer | Reageer
Als het regent is het druk bij de Makro. Een sfeervolle winkelambiance is anders, maar ja, je kunt in één keer voor de hele week klaar zijn, zonder een nat pak.
Kijk eens aan, een dvd-uitverkoop. Een schappenstraatje van twintig meter, audio-cd’s VHS-banden en dvd’s, honderden, duizenden titels.
Sinds de keuring van films en televisieprogramma’s in Nederland door de audiovisuele industrie zelf wordt verzorgd, is het een rommeltje. Kijkwijzer-classificaties zijn bijna altijd lager dan wat de keuringen in de ons omringende landen ervan vinden.
Een film als Jackass the movie wordt vrijwel in heel Europa gekeurd op 16, volgens de Kijkwijzer is hij geschikt vanaf 12 jaar. Crossroads, het speelfilmdebuut van Britney Spears, staat elders op 12 of 6, in Nederland is hij Alle Leeftijden. Lolita van Stanley Kubrick, naar het gelijknamige boek van Nabokov over een man die reddeloos verliefd wordt op een twaalfjarig meisje, wordt nergens lager geklasseerd dan 12 jaar, in Nederland is hij AL. Dragonball Z, de populaire vechtserie, (oa uitgezonden door Yorin) is in Amerika ‘MA’ (mature), in Duitsland 12, en in Nederland 6. Zelfs Sleeping With The Enemy, een aangrijpende film over mishandeling binnen het huwelijk, door therapeuten gebruikt om slachtoffers aan het praten te krijgen en daders met hun gedrag te confronteren, is volgens de Nederlandse Kijkwijzer een film voor Alle Leeftijden.
Ook wordt nogal eens de hand gelicht classificaties. De James Bond-films zijn volgens de Kijkwijzer voor 12 jaar en ouder (in Duitsland 16, in Zweden 15), maar liggen als Alle Leeftijden in de winkel. Ander voorbeelden zijn Grease, Beverly Hills Cop, Pretty Woman, Analyze That, de Naked Gun films, Men in Black II en de televisieserie Six Feet Under. Eén en dezelfde productie zit soms met drie verschillende classificaties in de Kijkwijzer-database. Kortom, sinds de audiovisuele slagers van Nederland hun eigen vlees keuren, weet je als consument niet goed meer wat je koopt. Misschien aardig om eens een steekproef te nemen in de uitverkooprekken van de Makro.
We nemen dertig dvd’s mee.
Vijf daarvan dragen een leeftijdsaanduiding die ongeveer lijkt te kloppen, acht stuks zijn door de Kijkwijzer beduidend lager geklasseerd dan internationaal, inmiddels zo’n beetje het vertrouwde beeld, maar met de overige zeventien is iets anders aan de hand: ze dragen het officiële Kijkwijzer-pictogram voor Alle Leeftijden, terwijl de distributeurs geen lid zijn van de NVPI, De Nederlandse Vereniging voor producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers, een van de brancheorganisaties die deelnemen in de Kijkwijzer. Met andere woorden: er zijn video en dvd-distributeurs die geen recht hebben het Kijkwijzer-keurmerk te voeren, maar het toch doen. Dat daarbij sterk naar beneden wordt afgerond ligt voor de hand.
Van vier van de zeventien ‘AL’- films is geen classificatie te vinden, drie stuks zijn eigenlijk voor 15 of 16 jaar en ouder en de overige tien (titels als Night Screams, Blades, Combat Shock en Enemy Territory) staan in de IMDb als ‘R’ (restricted, 17 jaar en ouder) of ’18’. Dus behalve dat officiële Kijkwijzer-partijen rommelen met classificaties, zijn er ook ‘vrije’ distributeurs die het Kijkwijzer-merk gebruiken om de grofste geweldspulp als onschuldig gezinsvermaak aan de man te brengen. Een vorm van fraude. En niet via achteraf-adresjes maar via reguliere, bonafide grootwinkelbedrijven als Makro.
Leveranciers van Makro moeten tekenen voor de legaliteit van hun koopwaar, verklaart Bert Vukking, directeur marketing van het winkelbedrijf. Een eigen controle vindt hij niet nodig. ‘We kennen deze firma en hebben tot nu toe geen reden tot argwaan gehad,’ zegt hij. Uitgever van de Video Entertainment en CMP-titels is Multistock BV te Wijchen, vanouds gespecialiseerd in ‘overstock’ van cd- en video-partijtjes, waar men ook wel brood zag in de dvd-markt. Dennis Heijnen, directeur, houdt zich een beetje van de domme. ‘Ik wist dat allemaal niet, van die Kijkwijzer,’ zegt hij. ‘Maar goed, ‘t is gegaan zoals het gegaan is, en zo is het gegaan. Ik heb inmiddels wel begrepen dat een en ander aan regels onderhevig is, ja.’
‘Het probleem,’ zucht Willem van Teeseling, directer van de NVDO, de vereniging van videotheekhouders en lid van het Nicam-bestuur, ‘is dat Nicam geen tanden heeft. Wij kunnen niks. Op leden kunnen we nog een zekere druk uitoefenen, maar tegenover niet-leden, en dat is toch zo’n dertig procent van de branche, staan we machteloos.’
Dertig procent van de branche is niet gebonden aan de Kijkwijzer?
‘Ja.’
Dat wordt er niet bijgezegd, in de Kijkwijzer-spotjes.
‘Nee, maar het is wel zo.’
Twee dagen na ons telefoontje mailt Van Teeseling om te laten weten dat hij de zaak via de Kamer van Koophandel en de Stichting Brein (auteursrechten) laat onderzoeken en, mocht daar aanleiding toe zijn, aangifte wil doen bij Justitie.
Het Nicam was niet bereikbaar voor commentaar.
Reacties
Laat een bericht achter