Grote sterke broer

Geplaatst op oktober 4, 2007 | Gearchiveerd onder Geen categorie | Reageer

Ik zou op dit moment niet graag in de schoenen van Eshan Jami staan. Hij moet zich voelen als een jochie dat zijn grote broer te hulp heeft geroepen bij een straatgevecht. ´Kom nu maar op´, zegt hij, gesterkt door het nieuwe overwicht. De tegenpartij rolt de mouwen op, Jami kijkt voor de zekerheid nog even achterom, en zijn broer is weg! De enige prominente Nederlander die Jami nog steunt is Joost Zwagerman, die zich in stilte wel zal afvragen hoe hij zich hieruit redt.

In NRC Handelsblad sprak hij zichzelf onlangs moed in. Hij bezocht een boekpresentatie. Een door Zwagerman bewonderde Vlaamse schrijver hield het boek ten doop met een toespraakje, dat hij beëindigde met een grap. Een blauw oog en wat schrammen is tegenwoordig de manier om jezelf in de publiciteit te werken, zei de vernisseur, dus ik stel voor dat we de auteur van dit boek nu een pak slaag geven. Enfin, niet elke grap kan een voltreffer zijn.
Toch had hij de lachers op zijn hand, vertelt Zwagerman, en dan met name ´de witte, middelbare mannen´in het gezelschap, die sonoor van ha ha ha, ho ho ho gingen. Je voelt hem al aankomen: ziedaar de veteranen van de jaren zestig, ooit waren ze net zo opstandig, bevlogen en idealistisch als Eshan Jami en kijk ze nu eens, met hun geborneerde, reactionaire leedvermaak. En dat bij uitgeverij De Bezige Bij! Nota bene! Opgericht door verzetslieden, onwankelbaar bastion van vrijheid en democratie! Er staat een fotootje van Jan Wolkers bij het stuk afgedrukt, die zoals wij weten ook openhartig over zijn afvalligheid heeft geschreven. Uitgegeven door – ja nee, dat bedoelt Zwagerman dus – De Bezige Bij! Waar revo´s en provo´s vroeger altijd veilig waren! En waar een eigentijdse verzetsheld als Jami nu lacherig wordt ´gedegradeerd tot een lepe mediahoer´!

Tja. Als je een betoog alleen sluitend weet te krijgen door Eshan Jami en Jan Wolkers op hetzelfde plan te plaatsen, heb je het jezelf wel erg lastig gemaakt. Wat een onzin. Ten eerste werden die auteurs destijds ongetwijfeld óók meewarig uitgelachen door de sceptici van een oudere generatie. Zo gaat dat nu eenmaal, je begint je studie als ontgroende en je eindigt hem als ontgroener, dat is net zo´n wetmatigheid als de wisseling der getijden, maar bovendien: Claus, Mulisch, Wolkers, Reve, noem de enfants terribles van toen maar op, ze werden desondanks grote schrijvers omdat ze hun lezers wisten te overtuigen van hun oprechtheid. Wat denkt Zwagerman dat er zou gebeuren als Kader Abdolah of Abdelkader Benali werden bedreigd vanwege vermeend blasfemische passages in hun werk? Dan zou het steuncomité de aanmeldingen niet aankunnen! Salman Rushdie zou een solidariteitsverklaring afleggen, de internationale schrijversvakbond PEN zou zich op de zaak storten, enzovoorts. Dat is het probleem met deze ex-Iraanse ex-moslim: hij weet ons niet te overtuigen van de zuiverheid van zijn motieven. Jammer. Geen goed activist, geen goed politicus.

Dat de plaats van handeling de receptiezaal van de Bezige Bij was vermeldt Zwagerman overigens niet, net zo min als het boek in kwestie (een bundel van Bas Heijne) en de feestredenaar (Tom Lanoye). Het hele incident is geanonimiseerd. Blijkbaar is het Zwagerman toch iets te riskant om man en paard te noemen. Dus, samenvattend: wij mogen van Eshan Jami niet verlangen dat hij ´stilletjes en trippend op zijn tenen´ van zijn geloof afvalt en die afvalligheid terwille van de lieve vrede in de moslimgemeenschap ´onder zijn brommerhelm houdt´, maar de lieve vrede in het literaire wereldje is natuurlijk van een geheel andere orde. Want vergis je niet: in dat milieu blijft het niet bij een paar klappen op straat, o nee, daar rekenen ze meteen genadeloos met je af. Door je niet uit te nodigen voor de volgende receptie bijvoorbeeld, of, nog beestachtiger, de volgende twéé.
Jami boft toch maar met zo´n held aan zijn zijde.
Je kunt je afvragen wat erger is: een grote broer die het hazenpad kiest, of eentje die blijft staan met een plasje tussen zijn voeten.

Reacties

Laat een bericht achter