Kan m´n nichtje van 4 ook
Geplaatst op januari 8, 2008 | Gearchiveerd onder Geen categorie | 3 Reacties
Zou in de tijd van Rembrandt of Caravaggio iemand bij het zien van hun schilderijen wel eens gezegd hebben: dat kan m’n nichtje van vier ook?
Het lijkt onbestaanbaar, we weten nu hoe uitzonderlijk begaafd die schilders waren en dat geen kind hen dat ooit had kunnen nadoen, maar het is de vraag of dat toen ook al zo evident was. De kenners liepen weg met hun werk, ze kregen grote opdrachten en verdienden veel geld, maar wat dacht de leek? Als Damien Hearst een koe doorzaagt en in een aquarium hangt stellen alle musea van de wereld dat tentoon, maar dat weerhoudt de Londonse taxichauffeur die in de hal van het Tate Modern die halve koe aantreft er niet van om te zeggen: dat kan iedereen. Gewone mensen, zagen die destijds óók dat Rembrandt en Caravaggio geniaal waren? Zagen ze het verschil tussen hun werk en dat van de derderangs kunstschilder van om de hoek?
Hoe dan ook, dat die reactie vooral van onbegrip getuigt, daar kunnen we het wel over eens zijn. Het beste tegenargument is misschien wel de pispot van Duchamp. De Franse beeldend kunstenaar Marcel Duchamp zond in 1917 een porseleinen urinoir in voor een tentoonstelling in New York, een werk dat allerwege als het meest invloedrijke kunstwerk van de 20e eeuw wordt beschouwd. Bij een andere gelegenheid zette hij een fietswiel op een krukje.
Typisch dingen die ‘je nichtje’ ook kan. Maar we weten inmiddels dat het daar niet om gaat. Het ‘kunnen’ van kunst is niet alleen het vermogen een hand te tekenen zodat hij er niet uitziet als een rommelige verzameling saucijsjes, kunst gaat ook over ideeën. Duchamp had het idee om dat urinoir te exposeren, en dat fietswiel. Picasso had het idee daarop te antwoorden door van een fietsstuur en een zadel een stierenkop te maken. De rest is kunstgeschiedenis.
Als je leest wat Fleur Jurgens vorige week in dit blad over moderne kunst schreef, krijg je niet de indruk dat dit tot haar is doorgedrongen. De kwestie rond de foto´s van Sooreh Hera en de weigering van het Haags Gemeentemuseum om die te exposeren, leidt Jurgens tot de conclusie dat ´kunst is verworden tot een minimaal ideetje met een maximaal schokeffect.´
Kunst? Welke kunst?
‘Ik blijf dit jaar binnen.’
‘O? Hoezo?’
‘Zie je dan niet dat de openlucht totaal verwórden is?’
‘Maar…?’
‘En dan zwijg ik nog van het transport.’
Beweren dat kunst verworden is, is net zoiets als beweren dat de liefde verworden is, een onzinnige generalisatie. Zoals elke kunstvorm kent ook de moderne beeldende kunst uitwassen waarbij het alleen gaat om een verhoopt schokeffect – dit noemen wij ook wel slechte kunst.
Waar gaat het bij kunst om, volgens Fleur Jurgens? Om ‘schoonheid’. Parbleu! Je zou haast denken dat mevrouw Jurgens vijf rokken over elkaar draagt, regelmatig wisselbaden neemt en haar kopij per diligence naar de redactie stuurt.
Ook de nichtje-van-vier-valkuil weet Jurgens niet te ontwijken. ‘Zelfs ík had deze lamlendige kiekjes kunnen nemen,’ schrijft zij. Ja, zoals een trimester ambachtsschool volstaat om een urinoir aan de muur te kunnen hangen, of een fietswiel op een krukje te zetten. Maar het idee, mevrouw Jurgens, het idee!
De geborneerdheid is compleet als Jurgens ook de onvermijdelijke belastingbetaler nog van stal haalt, die niet ‘heeft gevraagd om een lantaarnpaal ingepakt in konijnenvel, een als Mohammed verhulde homo’ enzovoorts. Ja, inderdaad, als wij toch konden leven in een samenleving waarin alleen geproduceerd wordt waar mensen om vrágen! Geen onderzoek meer, geen verbeelding, geen experiment, gewoon een oneindige reproductie van wat bestaat en bevalt. Eén groot RTL! Ja, Fons van Westerloo als premier en John de Mol als minister van cultuur! Nooit meer iets waar we niet om gevraagd hebben!
Een kunstenaar die wil choqueren moet meer te melden hebben dan een ‘minimaal ideetje,’ daar heeft Jurgens gelijk in, maar een columnist die wil provoceren, moet ook met iets meer aankomen dan de burgermansopinies van honderd jaar geleden. Of gaat Fleur Jurgens ons binnenkort uitleggen dat laudanum terug moet in het ziekenfondspakket?
Reacties
3 Reacties to “Kan m´n nichtje van 4 ook”
Laat een bericht achter
Jan, ff eerlijk zeggen, de roman Jealous Guy, is dat t ultieme vervolg op de Turbotaal-reeks? Is dit de literaire boost die de merknaam Kuitenbrouwer nodig had? Slim hoor, om te hypen dat Wladimir Arn Matthijs van Nieuwkerk zou zijn. Volgende stap, tijd voor je coming-out als prozaïst, Jan! En deel 2 kan gerust onder je eigen naam hoor.
Groet,
Kuitenbrouwer-volger sinds jaar en dag,
Detlef.
Beste meneer Kuitenbrouwer,
Toen ik laatst in de rij voor de kassa in AH stond, gebeurde het volgende: ik keek naar de tijdschriften, zag HP/de Tijd, besloot de rij te verlaten en pakte het blad. Ik bladerde het door, maar zag niets interessants tot ik per toeval bij deze column kwam.
Op mijn lijf geschreven! Mensen die roepen dat ‘hun kleine broertje dat ook kan’ of dat het er ‘van onze dure belastingcenten hangt’ zijn om ZO moedeloos van te worden. Ik had altijd het gevoel dat ik niet tegen hun argumenten op kon, nu heb ik die van u als weerwoord!
Veel dank en complimenten dus voor de column die mij zo toevallig bereikte.
Nicole Carlier
bullshit!
jealous guy is van wladimir arn;
of van thomas van aalten;