Feuten en Fossielen
Geplaatst op november 26, 2012 | Gearchiveerd onder The Semidaily Kuitenbrouwser | Reageer
Bij de zaak Haren zag je twee werelden botsen: die van de feuten en de fossielen. Een ‘fossiel’ is in het moderne spraakgebruik iedereen ouder dan, ik schat, een jaar of veertig, een nieuw soort boomgrens waarboven begrip van de moderne media niet meer mogelijk zou zijn. Dit wordt beweerd door internetkenners van onder de dertig, die wij terwille van de alliteratie dan maar ‘feuten’ moeten noemen.
De Volkskrant berichtte gisteren dat de commissie Cohen, die ‘Haren’ onderzoekt, een jonge student heeft ingelijfd die onderzocht wat de rol van Facebook was, ‘het medium dat een slordige vijfduizend jongeren naar het Groningse villadorp lokte’. De auteur van dit bericht heeft zóveel verstand van sociale media, dat de Haren-hype pas momentum kreeg toen de gewone media het onderwerp oppikten, is nog niet tot hem doorgedrongen. Waarschijnlijk behoort hij dus tot de feuten. In het mediaforum van NCRV’s Lunch! werd ‘Haren’ uiteraard uitgebreid nabesproken. Een van de gasten was Max van Weezel, werkzaam bij Radio 1 en Vrij Nederland en voorzitter van Nieuwspoort. Een belangrijk man in de Nederlandse journalistiek, kortom. Aan wie het nieuws dat de moderne media niet simpelweg ‘over de werkelijkheid berichten’ en journalisten niet louter een ‘doorgeefluik’ zijn, geheel voorbij blijkt te zijn gegaan! Luisterend naar Van Weezel kreeg ik even iets meer begrip voor dat hardvochtige ‘fossiel.’ Ik bedoel, je hoeft als journalist echt geen tweede Marshall McLuhan te zijn om te begrijpen dat de primitieve noties waarmee je veertig jaar geleden het vak in ging, zich vandaag eigenlijk alleen nog lenen voor een schamel zelfbedrog. Het lijkt mij evident dat wanneer een tv-reporter zich om het uur live meldt met de mededeling dat er ‘nog niets gebeurd is’, de kans dat daar iets gáát gebeuren, sterk vergroot wordt? Nee hoor, zei Van Weezel, die reporter ‘deed gewoon zijn werk.’ Ik vermoed dat er thuis naast de stoel van Max Van Weezel een enorme stapel boeken staat over hoe de moderne media werken. En hij moet ze allemaal nog lezen.
Naast de stoel van Frits Wester, ook een belangrijk man in de journalistiek, zou ook wel eens zo’n stapel kunnen staan. Het tv-programma Argos reconstrueerde de ‘medialogica’ van de afgelopen verkiezingscampagne. Er kwamen wetenschappers in voor die dingen zeiden als ‘in de week dat de media ineens veel negatiever over Roemer gingen schrijven, gingen de media ineens veel negatiever over Roemer schrijven’, de cruciale rol van het ‘tweede scherm’ werd over het hoofd gezien, maar wat de uitzending wel perfect aantoonde, was de sturende werking van de televisie op het verloop van de campagne. Onder andere Jeroen Pauw en Frits Wester kijken terug op het fameuze moment dat Rutte tegenover Roemer loog over de zorg. Daarbij vallen woorden als ‘afgebluft’, ‘aangeslagen’, ‘gestuntel’, ‘mond vol tanden’, ‘wegzakken’, enzovoorts. Kijk met die woorden in het achterhoofd nog eens naar dat fragment en je weet niet wat je ziet. Dat Roemer toen een gouden kans liet liggen lijdt geen twijfel, Rutte trok een mes, een gewiekst debater had hem ontwapend, of beter nog, er zelf in laten lopen, maar dat ‘gestuntel’, die ‘mond vol tanden’, dat ‘wegzakken’, het is domweg /niet te zien/! Toon het fragment aan een Birmees of een Equadoriaan en hij zal een totaal andere interpretatie geven, óók als hij om wat voor reden dan ook de Nederlandse taal machtig is.
Kortom: als je behalve Haren nog een ander voorbeeld zou moeten geven van hoe journalisten werkelijkheden creëren, dan waren het deze verkiezingen. En wat zegt Frits Wester? ‘Tja, wij beschrijven wat er gebeurt. En je kunt niet om het nieuws heen.’ Het is tevens zijn meest diepzinnige bijdrage aan de uitzending, zodat ook hier het beeld opdoemt van een grote hoeveelheid nooitgelezen boeken. Je krijgt het idee dat Frits Wester misschien ooit wel geprobeerd heeft afstand van zichzelf te nemen, maar bij de derde centimeter al last kreeg van hoogtevrees.
De feut en de fossiel, het is een fijn stel.
Reacties
Laat een bericht achter