Spijkerbom
Geplaatst op mei 1, 2013 | Gearchiveerd onder NRC HANDELSBLAD, The Semidaily Kuitenbrouwser | Reageer
Daar sta je dan. De dag die je wist dat zou komen. Het is zover. De druk was enorm. Fragmenten, scherven, brokstukken, verzameld in een snelkookpan. En wát een impact. Van de ene minuut op de andere, van kust tot kust, totale paniek. De media explodeerden. Lynchmobs vormden zich en de manhunt begon. Midden in de nacht was er een dader. Hij opende nog even het vuur, maar gaf zich uiteindelijk over. Maar zijn handlanger niet.
Het was het weekend van de explosies, gevolgd door een klopjacht. Eerst Boston, toen het Koningslied. Het werd moeilijk ze uit elkaar te houden. Het Koningslied als /debris field/. Bij deze soundtrack hoort het beeld van mannen in blauwe plastic overalls met mondkapjes en latex handschoenen, op zoek naar artistieke resten. Met een pincet worden ze opgepakt en verzameld voor identificatie.
De Affaire Koningslied, april 2013, over twintig of dertig jaar zal hij worden aangewezen als kantelpunt: de piek van het populisme, daarna ebde het weg. Ineens zagen mensen waar het op uitdraait.
Vooral voor Koningin Beatrix moet dat lied een nachtmerrie zijn. Zij verfoeit het populisme, heel haar bewind was zij een onvermoeibare mecenas voor de hogere kunsten. De Prix de Rome, gastconservator bij het Stedelijk, ze deed het met verve en overtuiging. Het Concertgebouworkest, Nationaal Ballet, het Nederlands Blazersensemble, ze sleepte ze de hele wereld over. Wellicht was haar smaak wat braaf, maar één verdienste betwist niemand: een haviksoog voor kwaliteit. En dan dit. Je hebt de derrière nog niet gewend of je krijgt zoiets. Een muzikale spijkerbom.
Je brengt een keurkorps van coaches, trainers en mentoren op de been om je oudste zoon tot bruikbare opvolger te boetseren. Pas als ook de laatste minuscule details onder controle zijn, geef je hem jouw plaats op de troon, en nog vóór het zo ver is begaat zijn grootste vertrouweling als zó’n blunder. Want je doet afstand of niet, dus op een gegeven moment moet je de aspirant zijn eigen keuzes laten maken. Dat werd Hans Weijers, oud- CEO van Akzo, voorzitter van het Oranjefonds en vervolgens het NCI. Partyplanner van het nouveau regime. Nee, we hebben hem niet gehoord of gezien, de laatste dagen, maar deze shitstorm is wel degelijk zíjn werk.
Tegen de koning van de Nederlandse showbusiness kon Beatrix ook moeilijk bezwaar maken. Ook een mecenas of sorts. En, laten we eerlijk zijn, met zélfverdiend geld. Misschien was dat nog wel het meest fascinerende moment in de hele affaire: Joop van den Ende die verklaarde dat hij het koningslied ‘retecommercieel goed’ vindt.
Zo onvermoeibaar als Beatrix de Nederlandse topkunst steunde, zo ijverig heeft Joop Van den Ende de afgelopen jaren gewerkt aan zijn imago van fijnbesnaarde weldoener. Zeker, hij was ooit van de gooi- en smijtrevues en het banale tv-vermaak, maar nu zagen we hem steeds vaker in een sjiek zwart pak opkomen voor de podiumkunsten, een fonds voor jong talent opzetten, een oud theater rehabiliteren, met bustes en olieportretten van heuse grootheden in de foyer en, mind you, protesteren tegen de kunstbezuinigingen. Showbizzmiljo Van den Ende was vastbesloten ook de elite voor zich te winnen, en het lukte vrij aardig. Oud Vara-voorzitter Marcel van Dam mocht zich nog wel eens grievend over hem uitlaten, maar Paul, Jeroen, Matthijs en Cornald maken kirrend een stoel voor hem vrij als hij iets te verkopen heeft. En oeps, daar schoot hij even hij terug in zijn oude idoom. De taal van de oude Joop, die ideeën alleen goedkeurde als hij er – excusez – ‘een paal van in z’n broek’ kreeg, en afkeurde als die reflex uitbleef. ‘Retecommercieel goed’. Regime change: deftig doen voor Beatrix hoeft niet meer.
Maar als íemand weet hoe slecht dit lied is, dan is het Van den Ende. Er valt simpelweg geen kwalitatieve ondergrens te construeren waar het aan voldoet. Arnon Grunberg schreef dat het ‘niet erger was dan wat Gordon zoal produceert’, maar dat is onzin. (Erger dan de snob is de slecht geïnformeerde snob). Van vrijwel al deze artiesten is werk bekend dat, vergeleken met deze misère, van het kaliber Lennon&McCartney is. Er is maar één categorie waar dit lied in uitblinkt, en dat is die van de aanfluiting. Joop van de bloemkolen en Hans van de coatings hebben dit project gewoon op een verschrikkelijke manier verprutst. Zij stonden erbij toen de ingrediënten verzameld werden, de snelkookpan gevuld en de kookwekker gezet. De lied wat je wist die zou komen. Boem.
Dat elitebestuurders in morele paniek zich steeds vaker onderwerpen aan het geparfumeerde populisme dat ook wel the wisdom of crowds wordt genoemd, dat is inmiddels een vertrouwd verschijnsel, maar als een geslepen kermisbaas als Van den Ende zich daar óók door van de wijs laat brengen, dan komt het heilloze eindpunt van het populisme in zicht. Dan is er geen /high brow/ meer, geen /low brow/, alleen nog /no brow/. Dan rest slechts rondvliegend schroot. En razernij.
Reacties
Laat een bericht achter