Het Precariaat
Geplaatst op december 13, 2014 | Gearchiveerd onder NRC HANDELSBLAD, The Semidaily Kuitenbrouwser | Reageer
NRC HANDELSBLAD 25-1-2012
Konden we afgelopen weekend naar hartenlust meekijken hoe de twee middenpartijen van dit land naar ‘een verhaal’ zoeken, maandagavond bracht VPRO’s Tegenlicht schrijnend in beeld hoe ook de Occupy-beweging op zoek is naar ‘een verhaal.’ Met oude of nieuwe politiek, establishment of counterculture, heeft het blijkbaar niet zo veel te maken. Je kunt te gematigd zijn voor een ‘verhaal’, maar ook te radicaal. Het probleem is misschien toch meer dat woord: ‘verhaal.’ Het zoeken van die partijen naar een ‘nieuw verhaal’, hoe lang is dat al niet gaande? Een ‘politieke partij’, wat is dat? Een organisatie met een verhaal, zou ik zeggen. Dus politieke partijen die jaren achtereen vergeefs naar een verhaal zoeken, daar klopt iets niet. Onderzoek heeft onomstotelijk aangetoond dat in Flevoland geen olie zit, maar Shell boort hardnekkig door.
‘Verhaal’ is een zoemwoord van deze tijd. Iedereen is op zoek naar een ‘verhaal’. Storytelling, het is all the rage in communicatieland. Er wordt zoveel vorm- en inhoudsloze prietpraat over ons uitgestort, als iemand vijf zinnen achter elkaar kan zetten met een begin, midden en eind, werpen de toehoorders zich snikkend op de grond. Looft den heer, een Verhaal!
De PvdA en het CDA, hadden die vroeger een ‘verhaal’? De PvdA wilde de verworpenen der aarde verheffen en het CDA wilde een samenleving gebaseerd op bijbelse waarden. Een ‘gemotiveerd streven’ zou ik dat noemen, maar een ‘verhaal’?
‘Verhaal’ is een eufemisme voor ‘verkooppraatje’. Er wordt gefocust op communicatie, in plaats van op ideeën en idealen. ‘Wij zoeken een nieuw praatje,’ zeggen PvdA en CDA eigenlijk. Maar wat ze werkelijk zoeken is wat ze nu eigenlijk wíllen. Issues, kwestie, thema’s, daar draait het om in de politiek. Verhalen? Ideeën! Het hoeven niet eens originele of hyperintelligente ideeën te zijn, zie bijvoorbeeld de PVV, als ze maar goed worden uitgedragen.
Een verzuchting die met name in PvdA-kring weerklinkt – hoe vaak hebben we het niet gehoord, afgelopen weekend – is dat de die partij ‘het slachtoffer zijn van zijn eigen succes is’. Een vreemde uitspraak, als je erbij stilstaat. Het onrecht waartegen wij ooit opkwamen is uit de wereld, zegt men eigenlijk. Wij wilden kennis, macht en inkomen spreiden (ziedaar het ‘verhaal’ van Joop Den Uyl – lekker kort!) en dat is nu geregeld. Mission accomplished. Als dat werkelijk zo is, waarom heft de PvdA zichzelf dan niet op? Maar ís het zo? Het zou alleen geloofwaardig zijn als de PvdA-kiezers volledig uitgestorven waren, maar hoe kan een partij als de SP dan bestaan? En hoe valt de analyse dat de PvdA het slachtoffer van zijn eigen succes is geworden, te rijmen met het pleidooi binnen de PvdA om een soort SP-Light te worden? Zijn er geen verworpenen der aarde meer? Of heeft de PvdA zijn bril verloren?
Er is geen ‘proletariaat’ meer zoals toen de PvdA ontstond, maar is daar misschien iets voor in de plaats gekomen? Ja, in de geïndustrialiseerde wereld is de afgelopen dertig jaar een grote nieuwe klasse ontstaan van mensen zonder bestaanszekerheid. Geen vaste baan, geen carrière, geen eigen huis, geen sociale voorzieningen. De plaats van het proletariaat is ingenomen door het ‘precariaat’. Dat stelt de Britse socioloog Guy Standing in The Precariat, the new dangerous class, dat onlangs verscheen. Het neoliberalisme heeft zijn eigen nieuwe onderklasse gecreëerd, en dit thema zal spoedig de politiek beheersen, voorspelt Standing. De ‘flexwerker’, zoals wij hem opgewekt noemen: precariaat. Het groeiende leger zzpers: precariaat. De Filippijnse dekschrobber op het cruiseschip: precariaat. De stakende schoonmakers: precariaat. De Londense plunderaars: precariaat. De wereldwijde May Day-onlusten: precariaat. En, daar is-ie dan, de Occupy-beweging. Ook precariaat, stelt Standing.
De nieuwe voorzitter van de PvdA, Hans Spekman, is verfrissend sceptisch over die verhaalzoekerij in de politiek. ‘Laten we niet te ingewikkeld doen,’ zei hij maandag in NRC-Handelsblad. ‘Wij moeten gewoon weer de eerste partij zijn die weet wat er niet deugt in dit land.’ That’s the spirit! Dus, meneer Spekman, op naar Bol.com. Het kost € 18,99. Vandaag besteld, over drie dagen in huis.
Reacties
Laat een bericht achter