Weg met de politieke journalistiek
Geplaatst op december 22, 2015 | Gearchiveerd onder NRC HANDELSBLAD, The Semidaily Kuitenbrouwser | 4 Reacties
Wat zou er gebeuren als de Nederlandse media niet meer zouden berichten over de politiek? Ferry Mingele wordt niet opgevolgd, Den Haag Vandaag komt te vervallen, alle parlementaire rubrieken verdwijnen, Haagse correspondenten en redacteuren worden teruggeroepen en omgeschoold. Geen parlementaire journalistiek meer. Wat zou er gebeuren? Er wordt een doek over de vogelkooi van de politiek gegooid – wat doen de vogels? Gaan ze door zoals ze bezig waren, gaan ze slapen? Zichzelf krabben en kaalplukken uit verveling?
We zouden het eens moeten proberen. De politiek is te aantrekkelijk voor mensen die dingen beloven en te weinig aantrekkelijk voor mensen die iets willen doen. Creëer een omgeving waar eerzuchtige prijsvechters en gladde praatjesmakers niets meer te zoeken hebben. Waar op den duur alleen nog de mensen overblijven die de samenleving echt vooruit willen helpen, en ook bereid zijn om zich daar op te laten afrekenen. Iemand als Hans Hoogervorst, bijvoorbeeld, zou het waarschijnlijk al snel voor gezien houden. Nu is hij de macher die een ambitieuze stelselherziening voor elkaar bokste en daar vervolgens een topbaan buiten de politiek mee in de wacht sleepte, waarop zijn vernieuwing in de praktijk hoofdzakelijk nadelen en bezwaren bleek te hebben. In de nieuwe verhoudingen zou hij eerst jaren aan een nieuw zorgstelsel moeten sleutelen om pas als het echt goed werkt, een applausje te krijgen.
Of neem de Fyra. Als Tineke Netelenbos en Gerrit Zalm destijds niet publicitair hadden kunnen ‘scoren’ met de belofte van die supertrein, maar pas bij gebleken succes, hadden zij de vinger vast een stuk strakker aan de pols gehouden.
De politieke pers heeft aan weinig dingen zo’n hekel als aan een bewindspersoon die de publiciteit mijdt en geen ambitieuze beloften doet. Dat is iemand die, zoals het dan heet, ‘slechts op de winkel past’, en geen enkele politicuswil met dat predicaat de geschiedenis ingaan.
De mediawetenschap maakt onderscheid tussen ‘episodisch’ en ‘thematisch’ nieuws. Spannende, levendige anekdotes versus berichteving over achtergronden en complexe vraagstukken. Episodisch nieuws is aan de winnende hand, thematisch neemt af. De media willen verhalen, drama en heroïek. Nederlagen en triomfen. Zo worden politici aangespoord tot spectaculaire projecten. Zij initiëren ‘vernieuwingen’, ‘hervormingen’ en ‘stelselherzieningen’, en pas jaren nadat zij weg zijn blijkt of zij de samenleving daarmee ook een dienst bewezen.
Dat Lance Armstrong geen middel schuwde om zijn groteske ambitie te verwezenlijken is niet verbazend, dat de media hem /zeven gele truien lang/ zijn gang lieten gaan, dát is verbazingwekkend. Dat George Bush in de strijd tegen het internationale terrorisme het liefst ook ons toiletbezoek zou hebben gemonitord is geen nieuws, maar dat operatie Prism /zes jaar/ kon lopen voordat we erachter kwamen, dát is huiveringwekkend. Dat Bram Moskovicz jarenlang als een halve mafioos door het leven ging, fiscaal fraudeerde en zijn cliënten oplichtte is niet zo heel verrassend, dat hij intussen haast wekelijks kon aanschuiven bij ‘kritische’ journalisten van nette omroepen, omdat hij hun programma’s kijkcijfers bezorgde, dát is schokkend. Dat bevlogen wereldverbeteraars als Tineke Netelenbos en Gerrit Zalm glunderend hun fiat gaven aan een gedoemd spoorwegproject, tja, het zijn politici, maar dat de volle omvang van die catastrofe /tien jaar lang/ aan het oog onttrokken bleef, dat is de ware ramp. Zo wordt door elk skelet dat in Den Haag ratelend uit de kast komt vallen het bange vermoeden bevestigd dat politieke journalistiek tegenwoordig vooral een vorm van medeplichtigheid is. De schoothond kwispelt, de waakhond slaapt en in de verte klinkt soms een klokkenluider.
Toen de Amerikaanse politieke journalist Ron Suskind een kritisch stuk over George Bush had geschreven werd hij door senior adviser en deputy chief of staff Karl Rove op het matje geroepen. ‘Jij behoort tot de reality-based community’, zei Rove. ‘Dat zijn mensen die geloven dat oplossingen voortkomen uit een gewetensvolle bestudering van de waarneembare werkelijkheid. Maar zo werkt de wereld dus niet meer. Wij creëren onze eigen realiteit. En terwijl jullie die realiteit gewetensvol bestuderen, handelen wij opnieuw, en scheppen weer andere nieuwe werkelijkheden, die jullie ook weer kunnen bestuderen. Wij zijn de hoofdrolspelers van de geschiedenis, jullie rol is slechts om te bestuderen wat wij doen.’
Realiteiten creëren – ziedaar het ware wapen van de moderne macht. En dat stralingswapen draagt het logo van een krant of een tv-station. Die ‘realiteiten’ waarmee de macht ons manipuleert, worden door de media gemaakt. Vroeger was het donker waar dingen verstopt werden, tegenwoordig staat juist het licht erop.
Vandaar mijn plan: laten we stoppen met politieke journalistiek. Een doek over de kooi. Niet meer schrijven over wat politici zeggen. Alleen nog over wat ze dóen.
Reacties
4 Reacties to “Weg met de politieke journalistiek”
Laat een bericht achter
[…] journalistiek tegenwoordig vooral een vorm van medeplichtigheid is. […] Jan Koutenbrouwer, ‘Weg met de politieke journalistiek’ziet ook mijn dossiers in media res en media in crisis […]
c 9 elektronik sigara…
Weg met de politieke journalistiek : Jan Kuitenbrouwer…
Lasten we stoppen met journalistiek die alleen in staat is hapklare brokken te slikken. Begin met onderzoeksjournalistiek ruimte lees geld te geven.
Lang voordat de eerste schep de grond in ging voor de Betuwelijn was al bekend dat de lijn nooit zou kunnen renderen. Zelfs de rente op de investering zou niet uit de exploitatie kunnen worden betaald. Toch werd het project doorgezet. Een kwestie van politiek opportunisme.
Mevrouw Peis probeerde zich bij de zoveelste vertraging van de HSL te redden door Siemens de zwarte Piet toe te spelen. In een voor een bedrijf als Siemens zeldzame harde reactie op die beschuldiging gaf Siemens keihard de schuld aan het ministerie dat verzuimde tijdig te kiezen en de opdracht te geven voor het beveiligingssysteem.
Wat deed de journalistiek? Niets er werd geen ruchtbaarheid aan de zoveelste miskleun van V&W gegeven.
Wordt het niet eens tijd dat politici zich realiseren dat er geen publiek geld is?
Er is alleen geld dat door belastingbetalers wordt opgebracht.
Met dank aan Margareth Thatcher.