Ew! Tfoe!
Geplaatst op februari 17, 2004 | Gearchiveerd Geen categorie | 1 Reactie
Eerst twee snippers van de prikpen.
SBS Nieuws, 14 januari 2004:
‘Ook Cor Pol is blij met het drieluik van zijn aftakelende oma.’
(Over het beeld van zijn debiele nichtje was hij heel wat minder te spreken.)
Vpro-reportage over pubers, afgelopen zondagavond:
‘M’n moeder had het best wel gehad met m’n vader.’
(En toen zijn ze uit elkaar gegaan, ergens.)
En dan nu de laatste berichten over het Nieuwe Jakkes.
Hedenlands verstond dit aanvankelijk als i,e,w,l.
Op z’n engels gespeld krijg je dan ‘eewl’. Dat bleek te bestaan, in de jakkes-betekenis, waarmee de engelse spelling dus leek te zijn gevonden. Toen kwam de e-mail van H. Teunissen, Amerikaan(se?), die opgroeide met de schrijfwijze ‘euw’. Dat veel vaker voorkomt en dus waarschijnlijk correcter is, voor zover je daarvan kunt spreken bij zo’n officieus woord. Maar ook dát is waarschijnlijk niet de juiste spelling, schreef Jasper Caarls. Op grond van Jaspers ‘gestruin door Amerikaanse message boards’ (er bestaat dus zoiets als digitaal struinen) vermoed hij dat het gewoon ‘ew’ moet zijn, de variant die verreweg het vaakst voorkomt. Op www.televisionwithoutpity.com kwam hij bijvoorbeeld dit tegen:
‘Totally minor news, but I just had to share my disgust. Michael Pitt’s new movie is being released with an NC-17 rating for “graphic sexual content and full frontal male nudity.” I just…it’s too…Greasy Henry …naked…ew.’
Ter versterking kunnen w’s worden toegevoegd, zoals in een ander citaat dat Jasper geeft:
‘I went to see Elephant yesterday and also had to endure scary Henry (the Pittster) in The Dreamers trailer. I actually ewwwwww!-ed vocally – and physically squirmed in my seat.’
Dit verklaart meteen waarom we ‘eewl’ en ‘euw’ niet vonden op urbandictionary.com, want ook dat hanteert de ‘ew’-spelling. De populairste definitie, met vier stemmen, luidt: A word used to describe a feeling of disgust, but not necessarily in a negative sense.
Voor Nederland leidt dit dus tot de schrijfwijze ‘iew’.
Overigens zou dat ‘ew’ wel eens een voorbeeld kunnen zijn van wat Amerikaanse taalkundigen de Northern California Vowel Shift noemen: de neiging, voor het eerst waargenomen onder meisjes in Noord Californië maar inmiddels ook elders oprukkend, om de ‘o’ als een ‘iew’ uit te spreken. Dat zou betekenen dat ‘ew!’ gewoon een soort ‘o!’ is. De nieuwe klinkers worden kennelijk niet alleen in Nederland door jonge vrouwen gepionierd. Hier het Poldernederlands, daar het Valley Girl English.
René Appel, die binnenkort bij Hedenlands in dienst treedt, slaat een brug tussen de gevoelsonomatopee en het VMBO’s, ook wel Smurfentaal, ook wel Murks, ook wel Medelands, ook wel straattaal, door ons te attenderen op ‘tfoe’. Het komt uit het Arabisch en is volgens René vermoedelijk een imitatie van het spuugeluid. Het dient om weerzin of afkeer uit te drukken, zoals bij ons ‘jakkes’, ‘getver’ of ‘bah’.
Tfoe werd vooral gevonden op scholen met veel Marokkaanse leerlingen, op scholen waar de allochtone bevolking vooral uit Surinamers en Antillianen bestaat komt het niet voor.
Resumerend kan dus gesteld worden dat het nieuwe jakkes ‘iew’ of ‘tfoe’ is, afhankelijk of je taaloor naar het westen of naar het oosten gericht is.
De wereldpolitiek in twee kleine woordjes.
George Bush zegt ‘ewww’ als hij Sadam Hoesein ziet, en als Sadam Bush ziet zegt hij ‘tfoe!’
Rollatorgate
Geplaatst op februari 11, 2004 | Gearchiveerd Geen categorie | Reageer
Het gebeurt vaak dat ik tijdens het nieuws of een actualiteitenrubriek de pc aanzet om de witte vlekken in het verhaal met behulp van Google, Jeeves of Brittannica.com dan zelf maar in te kleuren. Een beetje van Netwerk en een beetje van mij – dat idee.
Krijgen we een Rollator-gate?
Ik denk het. Tenminste, als iemand eens de moeite nam de zaak goed uit te zoeken.
‘De kwaliteit en gebruiksvriendelijkheid van de meeste rollators laat nog steeds te wensen over. Vanaf de jaren negentig komen veelal slechte, logge en onhandige imitaties uit de lage-lonenlanden in Azië,’ lees ik op www.fellow-roll.com. ‘Van de meeste inkopers van de Zorgverzekeraars mag de rollator niks kosten. Op kwaliteit wordt niet gekeken, alleen de prijs is nog belangrijk. Goedkoop is toch duurkoop?’
Voor 99 euro heb je al een puik ogend karretje, zie ik op rollator-online.com, hoe is het dan mogelijk dat zo’n ding de verzekering minimaal tweehonderd euro kost, zoals ik laatst op Radio 1 hoorde? Is met het de medicinaal verstrekte rollator misschien zoals met de wc-brillen op Amerikaanse marinebases, die Defensie $321,43 per stuk kosten, waarna er ook nog $39,08 moet worden neergeteld voor de speciale schroevendraaier om ze te monteren?
Hoeveel rollators zíjn er in Nederland? Wat kóst zo’n ding? Wie betaalt dat? Als een gebruiker overlijdt, wat gebeurt er dan met z’n rollator? Is er een tweedehands markt? Een zwarte markt? Worden ze wel eens gestolen?
Leuke vragen, maar nee, Nova verzamelde liever meningen over. Van een stel gebruikers zelf natuurlijk, ondervraagd terwijl ze in de hal van het bejaardenhuis in de rollator-file stonden en, vermoedelijk naar waarheid, beweerden dat ze er echt niet meer buiten konden. (Al had ook die bewering natuurlijk getoetst kunnen worden.) Vervolgens ging men te rade bij een zorgdeskundige, en toen nog eentje. Ze hadden allebei een mening, en allebei een andere.
De kwestie was al een kleine werkweek oud toen iemand bij Radio1 opperde: ‘Weet je wat, als we nu eens wat feiten op een rij zetten? Wat zo’n ding kost, bijvoorbeeld.’
Het gebeurt steeds vaker dat ik tijdens het nieuws of een actualiteitenrubriek de pc aanzet om de witte vlekken in het verhaal met behulp van Google, Jeeves of Brittannica.com dan zelf maar in te kleuren. Een beetje van Netwerk en een beetje van mij – dat idee.
Waar je de afgelopen dagen ook las, keek of luisterde, o-ver-al werd commentaar gegeven op ‘Voor Amalia’, het televisie-dankwoord van Willen-Alexander, Maxima en hun dochtertje. De ene al-dan-niet deskundige na de andere al-dan-niet-betrokkene trok voorbij om zijn mening over dat filmpje te geven, al dan niet samengevat in een rapportcijfer. Maar HOE IS HET TOT STAND GEKOMEN!?!?!?!?! Wie schreef het script? Wie voerde de regie? Wie bepaalde welke cadeautjes wel op die tafel mochten en welke niet? Welke dramaturg was erbij betrokken? Was er een dialoogcoach? Zoek het uit!
Onlangs schreef ene Alexander Nijenboer in de Volkskrant een stukje over het weekblad Fem Business. Zijn loftuitingen waren dermate schril aangezet dat de lezer zich onwillekeurig afvraagt of deze Nijenboer wellicht net zelf bij dit blad gesolliciteerd had, of misschien onlangs een leuk meisje ontmoet heeft dat er op de kunstredactie werkt en hem ‘savonds niet binnenlaat zolang hij niet bewezen heeft dat hij echt van haar houdt.
Lees even mee:
‘FEM Business toont zich een schoolvoorbeeld van een weekblad dat in het vluchtige informatietijdperk nieuwe zingeving heeft gevonden,’ orgelt de recensent. ‘Het zakenblad dobbert als een van de weinige (opinie-) weekbladen niet stuurloos op de golven van hypes, trivialiteiten en de agendajournalistiek (Nieuwe Revu, HP/De Tijd), is niet vervreemd van de maatschappij (Vrij Nederland) en grijpt niet wanhopig naar een strak format van thematische onderwerpen als journalistieke en commerciële levenslijn (Elsevier), maar durft een eigen journalistieke koers te varen.’
Oeps, denkt u nu misschien, dus dáár gaat dit heen.
HP-De Tijd in z’n wiek geschoten!
Maar dat is niet zo.
Enthousiast over FEM? Ieder z’n meug. Kritiek op de (opinie)-weekbladjournalistiek? Ga vooral je gang en maak van je hart geen moordkuil. Maar kan daar dan misschien iemand voor worden ingehuurd die in elk geval een beetje weet waar hij het over heeft? Iemand die al-is-het-maar een flauw idee heeft van wat agendajournalistiek eigenlijk ís? En zou hij daar dan, laten we ‘t niet te moeilijk maken, twee voorbeelden van kunnen geven? En het begrip hype, had deze pers-pundit dat niet éven in het woordenboek kunnen opzoeken voor hij het neertikte? Vrij Nederland vervreemd van de samenleving? Vervreemd van z’n lezers, zul je bedoelen. Je kunt heel goed vervreemd van de samenleving en populair tegelijk zijn – zie de PvdA onder Wouter Bos. ‘Wanhopig grijpen naar een strak format van thematische onderwerpen als journalistieke en commerciële levenslijn?’ Nog los van de vraag of het een rake typering van Elsevier is: wat stáát daar?
Is het misschien een idee om de teksten van dit Ako-orakel voortaan eerst in het Nederlands om te zetten?
Dat bedoel ik nu. Iedereen verdringt zich rond de zeepkist om zijn meningkje uit te venten, en niemand zoekt eens uit hoe het zít.
Met die rollators bijvoorbeeld. Ik ruik het, dat zaakje stinkt. Daar zit een geweldige scoop in.
Fraude Met Kijkwijzer
Geplaatst op februari 4, 2004 | Gearchiveerd Dossier Kijkwijzer | Reageer
Als het regent is het druk bij de Makro. Een sfeervolle winkelambiance is anders, maar ja, je kunt in één keer voor de hele week klaar zijn, zonder een nat pak.
Kijk eens aan, een dvd-uitverkoop. Een schappenstraatje van twintig meter, audio-cd’s VHS-banden en dvd’s, honderden, duizenden titels.
Sinds de keuring van films en televisieprogramma’s in Nederland door de audiovisuele industrie zelf wordt verzorgd, is het een rommeltje. Kijkwijzer-classificaties zijn bijna altijd lager dan wat de keuringen in de ons omringende landen ervan vinden.
Een film als Jackass the movie wordt vrijwel in heel Europa gekeurd op 16, volgens de Kijkwijzer is hij geschikt vanaf 12 jaar. Crossroads, het speelfilmdebuut van Britney Spears, staat elders op 12 of 6, in Nederland is hij Alle Leeftijden. Lolita van Stanley Kubrick, naar het gelijknamige boek van Nabokov over een man die reddeloos verliefd wordt op een twaalfjarig meisje, wordt nergens lager geklasseerd dan 12 jaar, in Nederland is hij AL. Dragonball Z, de populaire vechtserie, (oa uitgezonden door Yorin) is in Amerika ‘MA’ (mature), in Duitsland 12, en in Nederland 6. Zelfs Sleeping With The Enemy, een aangrijpende film over mishandeling binnen het huwelijk, door therapeuten gebruikt om slachtoffers aan het praten te krijgen en daders met hun gedrag te confronteren, is volgens de Nederlandse Kijkwijzer een film voor Alle Leeftijden.
Ook wordt nogal eens de hand gelicht classificaties. De James Bond-films zijn volgens de Kijkwijzer voor 12 jaar en ouder (in Duitsland 16, in Zweden 15), maar liggen als Alle Leeftijden in de winkel. Ander voorbeelden zijn Grease, Beverly Hills Cop, Pretty Woman, Analyze That, de Naked Gun films, Men in Black II en de televisieserie Six Feet Under. Eén en dezelfde productie zit soms met drie verschillende classificaties in de Kijkwijzer-database. Kortom, sinds de audiovisuele slagers van Nederland hun eigen vlees keuren, weet je als consument niet goed meer wat je koopt. Misschien aardig om eens een steekproef te nemen in de uitverkooprekken van de Makro.
We nemen dertig dvd’s mee.
Vijf daarvan dragen een leeftijdsaanduiding die ongeveer lijkt te kloppen, acht stuks zijn door de Kijkwijzer beduidend lager geklasseerd dan internationaal, inmiddels zo’n beetje het vertrouwde beeld, maar met de overige zeventien is iets anders aan de hand: ze dragen het officiële Kijkwijzer-pictogram voor Alle Leeftijden, terwijl de distributeurs geen lid zijn van de NVPI, De Nederlandse Vereniging voor producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers, een van de brancheorganisaties die deelnemen in de Kijkwijzer. Met andere woorden: er zijn video en dvd-distributeurs die geen recht hebben het Kijkwijzer-keurmerk te voeren, maar het toch doen. Dat daarbij sterk naar beneden wordt afgerond ligt voor de hand.
Van vier van de zeventien ‘AL’- films is geen classificatie te vinden, drie stuks zijn eigenlijk voor 15 of 16 jaar en ouder en de overige tien (titels als Night Screams, Blades, Combat Shock en Enemy Territory) staan in de IMDb als ‘R’ (restricted, 17 jaar en ouder) of ’18’. Dus behalve dat officiële Kijkwijzer-partijen rommelen met classificaties, zijn er ook ‘vrije’ distributeurs die het Kijkwijzer-merk gebruiken om de grofste geweldspulp als onschuldig gezinsvermaak aan de man te brengen. Een vorm van fraude. En niet via achteraf-adresjes maar via reguliere, bonafide grootwinkelbedrijven als Makro.
Leveranciers van Makro moeten tekenen voor de legaliteit van hun koopwaar, verklaart Bert Vukking, directeur marketing van het winkelbedrijf. Een eigen controle vindt hij niet nodig. ‘We kennen deze firma en hebben tot nu toe geen reden tot argwaan gehad,’ zegt hij. Uitgever van de Video Entertainment en CMP-titels is Multistock BV te Wijchen, vanouds gespecialiseerd in ‘overstock’ van cd- en video-partijtjes, waar men ook wel brood zag in de dvd-markt. Dennis Heijnen, directeur, houdt zich een beetje van de domme. ‘Ik wist dat allemaal niet, van die Kijkwijzer,’ zegt hij. ‘Maar goed, ‘t is gegaan zoals het gegaan is, en zo is het gegaan. Ik heb inmiddels wel begrepen dat een en ander aan regels onderhevig is, ja.’
‘Het probleem,’ zucht Willem van Teeseling, directer van de NVDO, de vereniging van videotheekhouders en lid van het Nicam-bestuur, ‘is dat Nicam geen tanden heeft. Wij kunnen niks. Op leden kunnen we nog een zekere druk uitoefenen, maar tegenover niet-leden, en dat is toch zo’n dertig procent van de branche, staan we machteloos.’
Dertig procent van de branche is niet gebonden aan de Kijkwijzer?
‘Ja.’
Dat wordt er niet bijgezegd, in de Kijkwijzer-spotjes.
‘Nee, maar het is wel zo.’
Twee dagen na ons telefoontje mailt Van Teeseling om te laten weten dat hij de zaak via de Kamer van Koophandel en de Stichting Brein (auteursrechten) laat onderzoeken en, mocht daar aanleiding toe zijn, aangifte wil doen bij Justitie.
Het Nicam was niet bereikbaar voor commentaar.
Planeet VMBO
Geplaatst op januari 21, 2004 | Gearchiveerd Geen categorie | Reageer
De media is een adelaar met een camera om z’n nek.
Hij, de media, zweeft boven het landschap, en zodra hij iets ziet bewegen duikt hij erop af.
In een duizelingwekkende zoombeweging komt het voorwerp van zijn aandacht naderbij, en ineens zitten we er met z’n allen middenin, als bemanningsleden van Starship Enterprise, die ergens naar toe gebeamed zijn.
‘Juist, (Captain Kirk kijkt om zich heen), dus dit is nu, hoe heette het ook alweer, Spock?’
‘Planeet VMBO, sir.’
‘Juist. Bewoners vriendelijk?’
‘Hangt ervan af sir, sommige dragen wapens.’
‘Iets bekend over hun taal?’
‘Een soort creools, sir, heb ik de indruk. De oude lokale taal vermengd met verschillende andere immigrantentalen.’
‘Kunnen we communiceren?’
‘Misschien sir, ik heb een lijstje woorden gedownload, ik zal mijn best doen.’
‘Lees het me voor, Spock.’
‘Maar captain…
‘Je weet nooit, misschien raken we gescheiden, dan is het handig als ik een paar woorden ken.’
‘Goed sir. Eh, hallo, hoe is het met u, is fawaka.’
‘Fawaka, stranger!’
‘Ja nee, vreemdeling is chunkie.’
‘Chunkie, oké. Fawaka chunkie!’
‘Iemand uit een andere beschaving is een kakker, ook wel lodo.’
‘Juist. Fawaka VMBO-er! Ikke lodo chunki!’
‘En vriend is mattie.’
‘Ah! ”Fawaka VMBO-er! Ikke lodo chunkie matti!”’
‘Zoiets ja. En kalm, rustig aan, is no span.’
‘No span, ikke lodo chunkie matti!’
‘Broeder is brada en zuster is sisca.’
‘Brada, sisca, fawaka!’
‘Prima.’
‘Wat betekent dat?’
‘Ik sprak in onze eigen taal captain.’
‘O sorry. No span!’
‘Ze hebben ook een communicator, en die noemen ze mobieltje, ook wel pocket.’
‘Oké, pocket.’
‘Kapot is niet kapot, maar heel erg. Dus als ze zeggen kapot mooie pocket, betekent dat niet dat ze uw communicator willen vernielen, maar dat ze hem heel mooi vinden.’
‘Oké, handig om te weten. Ga door Spock.’
‘Vervelend is faya. Misschien ook wel nuttig. En para is gek, en een vechtpartij is fiti.’
‘Juist. Dus als ze roepen para faya fiti, dan moet je uitkijken.’
‘Dat denk ik ook, captain. Ik meen het is wala, schoenen zijn shuba’s.
‘Wala sisca, shuba duba!’
‘Pardon, captain?’
‘Leuke taal!’
‘Hun vervoermiddel heet een auto, ook wel personenwagen, ook wel wagie.’
‘Fawaka VMBO-er! Kapot blitse wagie!’
‘Goed zo. Ze hebben een ordedienst die politie heet, ook wel scotoe.’
‘Juist. Dus een ordedienst-voertuig is een scotoe-wagie.’
‘Ik denk het.’
‘Geweldige taal hoor.’
‘T is een kleurrijk idioom, captain, ik onderschrijf dat. ‘Ns kijken. O ja, er bestaat een kans dat Seven of Nine zal worden aangesproken als smatje, of switi.’
‘O, is dat gevaarlijk?’
‘Nee, dat betekent lekker ding.’
‘Juist. Dus zóver staan ze nu ook weer niet van ons af.’
‘Nee sir. Op een paar sociale, culturele en economische determinanten na is de bevolking van planeet VMBO van dezelfde soort als wij.’
‘Goed Spock, dan zal het wel loslopen.’
‘Dat denk ik ook, sir. Maar let op de pipa.’
‘Pipa?’
‘Hun handwapen.’
‘Oké. Laten we gaan.’
NICAM Schoont Kijkwijzer Op
Geplaatst op januari 15, 2004 | Gearchiveerd Dossier Kijkwijzer | Reageer
Het NICAM, verantwoordelijk voor de Kijkwijzer, het Nederlandse keurmerk voor film, video en televisie, is naar aanleiding van een publicatie in de Volkskrant begonnen met het opschonen van z’n database (www.kijkwijzer.nl.) Eén en dezelfde productie komt soms drie keer in de database voor, telkens met een andere leeftijdsgrens.
De speelfilm Beverly Hills Cop (1) bijvoorbeeld, uit 1984, met Eddy Murphy, stond een keer vermeld als 12 jaar, een keer als 6 jaar en een keer als Alle Leeftijden.
Sinds de Volkskrant-publicatie van afgelopen zaterdag zijn de AL en 6-jaar-vermelding verwijderd, en rest slechts de classificatie 12 plus de pictogrammen. Niettemin ligt de Beverly Hills Cop-dvd intussen gewoon met een AL-aanduiding in de winkels. Dit geldt ook voor video’s en dvd’s van bijvoorbeeld James Bond (officieel 12, in de winkel AL), Lara Croft Tomb Raider (officieel 12, in de winkel MG6), Ben Hur (officieel 12, in de winkel AL), Grease, en Naked Gun (officieel 6, in de winkel AL).
‘Dit systeem maakt een chaotische indruk,’ zegt Werner van Katwijk, woordvoerder van de vier nationale schoolouderverenigingen, die al langer tegen de Kijkwijzer ageren, maar geen gehoor vinden. ‘Niet alleen de grondslag van de Kijkwijzer is ondeugdelijk, maar ook de uitvoering schiet ernstig te kort. Wij stuiten regelmatig op dit soort ongerijmdheden.’
Een audiovisueel product, speelfilm bijvoorbeeld, kent vaak meerdere openbaarmakers. Eerst is er de producent die hem in de bioscoop brengt, dan een tv-omroep die de uitzendrechten verwerft, vervolgens een firma die hem als huurvideo op de markt brengt en tenslotte is er nog een uitgave als koopvideo. Volgens het geprivatiseerde Kijkwijzer-systeem kunnen al die verschillende marktpartijen hun eigen ‘keuring’ doen en hun classificatie aan de Kijkwijzer-database toevoegen.
Een omroep die de film pas na tienen wil uitzenden kan hem zonder bezwaar op 16 klasseren, terwijl een dvd-verkoper die er zeker van wil zijn dat hij zijn hele oplage kwijt raakt, dan kan hij ongestraft de classificatie verlagen naar AL, zoals in genoemde voorbeelden. Hierdoor is elke centrale regie weggevallen, zodat er in feite ook niet meer kan worden gesproken van een keurmerk.
‘Recensies poserend als keurmerk, dat zijn het in feite,’ zegt Van Katwijk.
De opschoonactie maakt de Nicam-database nu voor het oog consistent, maar verandert niets aan het feit dat er titels in winkels en videotheken liggen met een onjuiste classificatie, iets waar het Nicam niet tegen kan optreden. Het Nicam ontkent de opruimactie niet, wel dat er sprake zou zijn van chaos en een poging tot camouflage. ‘Die database kijken we periodiek na, soms ook op signalen van buiten,’ zegt Nicam-directeur Wim Bekkers. Volgens Bekkers is het officieel de bedoeling dat latere marktpartijen de eerste Nicam-classificaties overnemen, maar dat gebeurt niet altijd. De AL-klassificatie van James Bond dvd’s zou gebaseerd zijn op een ‘voorloper van de Kijkwijzer’, andere inconsistenties wijt het Nicam aan ‘de overgangsperiode’. De Kijkwijzer werd in februari 2001 van kracht. Dat distributeurs eigenhandig classificaties verlagen kan het Nicam niet tegenhouden, hooguit achteraf beboeten. Op basis van een klacht kan de classificatie worden aangepast, maar tot het terughalen van producten is Nicam niet bevoegd.
U Bekijkt Het Maar, De Lijst
Geplaatst op januari 10, 2004 | Gearchiveerd Dossier Kijkwijzer | Reageer
Deze lijst bevat films en tv-series waarvan ik me, soms spontaan, soms na het kijken, soms op grond van een tip, heb afgevraagd of de KW-klassering klopte. Bron: de Internet Movie Database , de Kijkwijzer en in een aantal gevallen het product in de winkel.
De Imdb-opgave voor Nederland klopt niet altijd met de Kijkwijzer-opgave, in dat geval is gecorrigeerd, soms komt een titel meerdere keren voor in de Kijkwijzer, is dat geval wordt de laagste vermeld, soms ligt het product met een lagere classificatie in de winkels dan het Nicam opgeeft, in dat geval is de classificatie van het eigenlijk winkelproduct vermeld.
PG = parental guidance, idem, M(A) = mature (rijp, volwassen) R= restricted, jonger dan 17 alleen onder begeleiding.
American Pie (puber penetreert oa warme appeltaart): Argentinië: 16, Duitsland: 12, Ierland: 18, Spanje: 18, Verenigd Koninkrijk: 15, Verenigde Staten: R, Nederland: eerst 6, na klachten verhoogd tot 12.
Austin Powers, The Spy Who Shagged Me en Goldmember (deel 1,2 en 3): Argentinië: 13, Finland: 12, Duitsland: 12, Spanje: 13, USA: PG-13, Nederland: Kijkwijzer 6, in de winkel AL.
Baise Moi, bruut geweld, sex met zgn meatshots. Australië: eerst R, toen verboden, Canada: R, Duitsland: 18, Frankrijk: eerst 16, toen 18, toen door de rechter X-geklasseerd (porno), Ierland: verboden, Nieuw Zeeland: verboden, VK:18 (gekuiste versie), Nederland:16 (ongekuist).
Ben Hur, Finland: 12, Noorwegen: 11, Zweden: 15, VK:PG , Duitsland:16, Nederland: Kijkwijzer 12, in de winkel AL.
Beverly Hills Cop (zie artikel). Chili: 18, Duitsland: 12, Noorwegen: 16, Verenigd Koninkrijk: 15, Verenigde Staten: R, Zweden: 15, Nederland: Kijkwijzer 12, in de winkel AL.
Buffy the Vampire Slayer, de film: Australië: PG, Duitsland: 12, Verenigd Koninkrijk: 12, Verenigde Staten: PG-13, Nederland: 6.
Buffy de tv-serie: Australië: M, Duitsland: 16, Verenigd Koninkrijk: 15, Nederland: 6, later verhoogd naar 12.
Chicago: Canada: 14, Duitsland: 12, Ierland: 15, Zweden: 11, Zwitserland: 12, VK: 12, VS: PG-13, Nederland: 6.
Crossroads, met Britney Spears: Argentinië: 13, Duitsland: 6, Ierland: 12 , Zwitserland: 10, VK: PG, USA: PG-13, Nederland: AL
Dude Wheres My Car, puberkomedie met sex en gore grappen: Argentinië: 13, Canada: PG, Finland: 11, Duitsland: 12, Spanje: 13, Zweden: 11, Zwitserland: 14, VK: 15, VS: PG-13, Nederland: Kijkwijzer 6, in de winkel AL.
Grease: Argentinië: 13, Chili: 14, Frankrijk: U, Noorwegen: 12 (later 7), Zweden: 7, Zwitserland: 12, Verenigd Koninkrijk: PG, USA: PG, Duitsland: 12, Nederland: Kijkwijzer 6, in de winkel AL.
Harry Potter en de Steen der Wijzen: Finland: K-11, Noorwegen: 11, Portugal: 12, Zweden: 11, Zwitserland: 10, Verenigd Koninkrijk: PG, Verenigde Staten: PG, Nederland: 6
History Of The World, Mel Brooks (zie artikel).
Finland: 12, Zweden: 11, VK: 15, USA: R, Nederland: 6.
Jackass, de televisieserie (kotsen in een straalkachel, kan dat?): Australië: MA , Canada: 18A, Ierland: 18, Verenigd Koninkrijk: 18, Verenigde Staten: MA (‘mature’), Nederland: 6.
Jackass de speelfilm (hoe niet ik mijn lul aan mijn bijbeen?): Argentinië: 18, Australië: MA , Canada: R, Duitsland: 18 , Ierland: 18, Peru: 18, Zuid Korea: 18, Zwitserland: 16, Verenigd Koninkrijk: 18, Verenigde Staten: R (‘restricted’), Nederland: 12.
The Adventures of Joe Dirt (tienerkomedie): Duitsland: 12, Spanje: 13, , Verenigd Koninkrijk: 12, Verenigde Staten: PG-13, Zweden: 7, Nederland: AL
Legally Blonde. Tienerkomedie. UK: 12 , Portugal 12, USA: PG-13, Nederland: AL.
Men in Black I, (1997)
Australië: M (uncut version), PG (cut version), Duitsland: 12, Norway: 11, Sweden: 11, UK: PG, USA: PG-13, Nederland: 12.
Men In Black II (2002):
Duitsland: 12, Noorwegen: 11, Spanje: 7, Zweden: 11, Zwitserland: 12, Verenigd Koninkrijk: PG, Verenigde Staten: PG-13, Nederland: Kijkwijzer 6, in de winkel AL.
NB: Nicam beweert dat te lage klasseringen een erfenis van de oude filmkeuring zijn. De meeste landen klasseerden MIB II hetzelfde als MIB I, behalve Nederland, waar intussen de Kijkwijzer was ingevoerd, en de leeftijd omlaag ging van 12 naar (de facto) AL.
Men With Brooms, Leslie Nielsen-komedie met diverse neukscènes: Canada: 14A, USA: R, Zweden: 15, Nederland: Kijkwijzer; geen opgave, in de winkel: AL.
Naked Gun 1, 2 en 3 (zie artikel): Argentinië: 13, Chili: 14, Duitsland: 12, Ierland: 15, Zweden: 15, VK: 15, VS: PG-13, Nederland: Kijkwijzer: AL, resp. 6, resp 6, in de winkel: allemaal AL.
Police Academy 2: Australië: M, Noorwegen: 12, Verenigd Koninkrijk: 15 , Verenigde Staten: PG-13, Nederland: AL.
Robin Hood Prince of Thieves: Argentinië: 13, Australië: PG, Canada: PG, Chili: 14, Finland: 14, Duitsland: 12, Zweden: 15, USA: PG-13, VK: PG (gekuiste versie), Nederland (ongekuist): 6.
Six Feet Under, de DVD, (gruwelijke sterfgevallen, beelden van lijkreconstructie), Verenigd Koninkrijk: 18, Verenigde Staten: MA (mature), Nederland: 6, 12 of AL. DVD: 6, met pictogrammen engheid, grove taal en geweld. (Note JanK: Dit is echt een belachelijke classificatie. Niet alleen is 6 veel te laag, het zou 16 moeten zijn, behalve engheid grove taal en geweld komt er ook de nodige sex, drugs en discriminatie in voor.) (pictogrammen)
There’s Something about Mary (uitvoerige masturbatiescène, inclusief rondvliegend sperma). Argentinië: 13, Canada: 14, Duitsland: 12, Spanje: 13, Zwitserland: 12, VK: 15, VS: R, Nederland: Alle Leeftijden.
The Cable Guy: Australië: M, Duitsland: 12, Noorwegen: 11, Portugal: 12, Spanje: 13, Zweden: 11, VK: 12, VS: PG-13, Nederland: AL.
The Matrix, deel 1 (1999): Duitsland: 16, Ierland: 18, Noorwegen: 15, Spanje: 18, Zweden: 15, UK: 15 (gekuiste versie) ), USA: R, Nederland: 12.
Deel 2 (2003): Germany:16 / Ireland: 15 /New Zealand: M / Norway: 11 / Peru: PT / Singapore: NC-16 / South Korea: 15 / Sweden: 11 / Switzerland: 14 (canton of Bern) / Switzerland: 14 , UK: 15 / USA: R , Netherlands: 12 /
Deel 3 (2003): Australia:M / Brazil: 12 (re-rating) / Brazil: 14 (original rating) / Canada: 14A / Finland: K-15 / France: U / Norway: 15 / Philippines: PG-13 / Portugal: M/12 / Singapore: PG (cut) / South Korea: 15 / Sweden: 11 / Switzerland: 14 (canton of Geneva) / Switzerland: 14 (canton of Vaud) / UK: 15 / USA:R / Argentina: 13 / Chile: 14 / Germany: 12 (w) Netherlands: 12
The Shining: Argentinië: 18, Canada: 18A, Finland: 18, Ierland: 18, Noorwegen: 18, VK: eerst X, later 18, VS: R, Nederland: 16.
The Sweetest Thing, diverse orale seksscènes (zie artikel):
Oostenrijk: 14, Finland: 15, Duitsland: 12, Italië: 14, VK: 15, VS: R, Nederland Alle Leeftijden. Na klacht opgetrokken tot 12, hoewel aan het begin van de film nog steeds AL staat. Software wordt na een herkeuringsprocedure kennelijk niet aangepast.
Total Recall: Argentinië: 18, Australië: R, Canada: R, Chili: 18, Finland: 18, Nederland: 16.
Vanilla Sky: Argentinië: 16, Finland: K-15, Germany: 16, Portugal: M/16, Switzerland, UK: 15, USA: R, Nederland: 12
Wrongfully Accused (Leslie Nielsen, oftewel veel platte seksgrappen).
Duitsland: 12, Zwitserland: 12, Verenigd Koninkrijk: PG, Verenigde Staten: PG-13, Nederland: AL.
Riding in Cars With Boys, Argentina: 13 / Australia: M / Canada: PG / Finland: K-11 / Germany: 6 / Hungary: 14 / Norway: 11 / Spain: 13 / Sweden: 7 / UK: 12 / USA: PG-13, Netherlands: AL
Lara Croft Tomb Raider (2001): Argentinië: 13 / Australië: M / Canada: PG / Chile: TE / Finland: K-11 / France: U / Germany: 12 / / Norway: 15 / Peru: PT / Singapore: PG (censored version) / Spain: T / Sweden: 11 / Switzerland: 12 (canton of Geneva) / Switzerland: 12 (canton of Vaud) / UK: 12 (censored version) / USA: PG-13 (certificate #38350) / Ireland: 12, Nederland: eerst AL, toen gecorrigeerd naar 12, maar nog steeds als AL te koop.
McCabe and Mrs Miller, regie Robert Altman, over een bordeel in Amerikaans pioniersstadje, sex en geweld: Argentinië: 16, Finland: K-16 / Sweden: 15 / USA: R, Nederland: 6.
The Unbearable Lightness of Being, naar Kundera: Australia: M / Finland: K-16 / Hong Kong: III / Sweden: 15 / UK: 18 / USA: R / West Germany: 16 Certification.
Love Story: Norway: 11, UK: PG , West Germany: 12, USA: PG , Nederland: AL.
Juwanna Mann: komedie over zwarte basketballspeler die geschorst wordt en in travestie doorspeelt. Argentina: 13, Germany: 6, UK: 12, USA: PG-13, Australia: M, Nederland: AL.
Analyze That, over maffiabaas die in therapie gaat, met geweld.
Argentinië: 13, Australië: M, Brazil: 12, Canada: 14A, Finland: K-11, Germany: 12, Norway: 11, Peru: 14, Singapore: NC-16, South Korea: 12 / Sweden: 11 / Switzerland: 12, UK: 15, USA: R, Nederland: Kijkwijzer 12, in de winkel 6.
Pretty Woman. Argentinië: 13 / Australië: M / Chili: 14 / Finland: K-12 / Norway: 15 / Peru: 14 / South Korea: 18 / Sweden: 7 / UK: 15 / USA: R / West Germany: 12, Nederland: Kijkwijzer 6, in de winkel AL.
Towering Inferno.Finland: K-16, Netherlands: 12 / Norway: 15 / Norway: 16 (1975) / Sweden: 15 / UK: 15 / USA: PG / West Germany: 16 (w), Nederland: Kijkwijzer 12, in de winkel geen leeftijd, alleen pictogram voor engheid.
Kramer versus Kramer. Argentinië: 16 / Australië: PG / Chile: 18 / Finland: S / Norway: 12 (1980) / UK: PG / USA: PG / West Germany: 16 , Nederland: AL.
James Bond, The man with the golden Gun.Canada: 14A / Finland: K-16 / Norway: 15 / Norway: 16 (1974) / Sweden: 15 / UK: PG / USA: PG / West Germany: 16 / Ireland: PG, Nederland: Kijkwijzer 12, in de winkel AL.
James Bond, From Russia with love. Canada: 14A / Finland: K-16 , Norway: 15 / Norway: 16 (1974) / Sweden: 15 / UK: PG / USA: PG / West Germany: 16 / Ireland: PG, Nederland: Kijkwijzer 12, in de winkels als AL.
Bloodsport, keiharde geweldsfilm met Jean Claude Van Damme, elders in de wereld: Australia:R / Finland:K-18 / Norway: 18 / Spain: 18 / UK: 18 / USA: R / West Germany: 18, volgens de Kijkwijzer 12. Werd op dinsdag 13 januari (de avond van de schietpartij in Den Haag ) om half negen door Veronica uitgezonden.
The Face, zojuist verschenen op dvd (jan 2004) misdaadfilm met grof geweld, elders in de wereld 16, 18 of R, Nederland: Kijkwijzer 12, classificatie afkomstig van HMG, die hem waarschijnlijk voor tienen wil uitzenden. (Vreemd genoeg staat op de software van de dvd weer op 16)
Not Another Teen Movie: Argentinië: 16 / Australië: MA / Brazil: 14 / Canada: 18A / Finland: K-11 / France: U / Germany: 12 / Italy: VM14 /New Zealand: R16 / Norway: 11 / Portugal: M/16 / Spain: 18 / Sweden: 11 / Switzerland: 14 (canton of Geneva) / Switzerland: 14 (canton of Vaud) / UK: 15 / USA: R , Nederland: aanvankelijk uitgebracht als 6, enige maanden later, toen hij al uit de bioscoop was, gecorrigeerd naar 12, in de videotheek nog steeds als 6.
Saturday Night Fever. Argentinië: 16 / Australië: MA (re-rating) (2002) / Australië: PG (cut version) / Australië: R (original rating) / Canada: R / Chile: 18 / Finland: K-16 / France: 12 / Norway: 16 (cut version) / Norway: 18 (uncut version) / South Korea: 18 / Sweden: 11 / UK: 18 (video version) (uncut) / UK: A (re-rating) (1979) (cut) / UK: PG (video version) (cut) / UK: X (original rating) (uncut) / USA: PG (edited version) / USA: R / West Germany: 12, Nederland: 12.
Kortom: de film wordt ongekuist als 16 beschouwd (behalve in Nederland, waar hij op 12 staat) en is met enkele coupures geschikt gemaakt voor jongere kinderen, die de songs van de radio kennen en ook de film willen zien. Dit zie je bij meer popmusicals. Is dat censuur? Eerder een vorm van service, lijkt me.
Staying Alive (het vervolg op Saturday Night Fever].
Canada: PG / Finland: K-12 / France: U / Norway: 11 / Sweden: 7 / UK: PG / USA: PG / West Germany: 12 Nederland: AL
The Boys From Brazil. Argentina: 18 / Finland: K-18 / France: 16 / Norway: 18 / Sweden: 15 / UK: 18 / USA: R , Nederland: 16.
8 Mile, rauwe film met Eminem, over blank raptalent in trailerpark, sex, drugs, grof taalgebruik, racisme.
Argentina: 16, Canada: 18A, Chile: 14, Germany: 12, Ireland: 18, Italy: 14, Japan: PG-12, New Zealand: R13, Norway: 15 / Peru: 14 / Portugal: M/12 / Singapore: NC-16 (edited for re-rating) / Singapore: R(A) (original rating) / South Korea: 18 / Spain: 18 / Sweden: 11 / Switzerland: 12 (canton of Geneva) / Switzerland: 12 (canton of Vaud) / Switzerland: 12 (canton of the Grisons) / UK: 15 / USA: R Nederland: 12, alleen pictogrammen voor geweld en grof taalgebruik, racisme en drugs ontbreken.
South Park, the movie. Argentinië: 16, Australië: MA, Canada: 18, Finland: K-12, / France: 12, Germany: 16, Italy: 14, Japan: 15, New Zealand: 16, Norway: 11, Singapore: (Banned), Spain: 18, Sweden: 7, Switzerland: 16 , UK: 15, USA: R. Nederland: 6
NB: Dit ondanks het advies van de producent, Warner Brothers, om hem op 16 te zetten.
The Guyver, deel 1, (1999) Manga, animatie met veel geweld.
Australia: M, UK: 15, USA: PG-13, Nederland: 6.
Dragonball, Z manga, tamelijk gewelddadige animatie-serie:
Australia: M of PG (afhankelijk per aflevering), USA: ongeknipt MA, geknipt: 7. Duitsland: 12, Nederland: 6.
Devil Man, ruigste soort manga ( zie oa www.manga.co.uk) Australië: Mature. Engeland: 18. Nederland: 6.
American Beauty. Argentinië: 18, Australië: MA, Canada: 14A, Chili: 18, Germany: 16, Italy: VM14, New Zealand: R16, Norway: 15, Portugal: 16, Spain: 18, Sweden: 15, Switzerland: 16, UK: 18 / USA: R , Peru: 18, Nederland: 12.
The Human Stain (2003).
Canada: 14A / Finland: K-11 / Norway:11 / Singapore: R(A) / Switzerland: 14 (canton of Geneva) / Switzerland: 14 (canton of Vaud) / USA: R / Germany: 12 / UK: 18, Netherlands: AL
The Whole Nine Yards. Argentina: 13 / Australia: M / Chile: 14 / Colombia: 12 / Finland: K-14 / France: U / Germany: 16 (w) / Hong Kong: IIB / New Zealand: M / Norway: 15 / South Korea: 18 / Spain: 13 / Sweden: 11 / Switzerland: 12, UK: 15 / USA: R , Nederland: 6.
Magnolia: Argentina: 18 / Australia: MA / Canada: 18A / Chile: 14 / Finland: K-12 / France: U / Germany: 12 / Hong Kong: IIB / Ireland: 18 / Mexico: B / New Zealand: R16 / Portugal: M/16 / Singapore: R(A) / South Korea: 18 / Spain: 18 / Sweden: 11 / Switzerland: 16, / UK: 18 / USA: R, Netherlands: 16
Hard Eight , gok- en gangsterdrama van P.K. Anderson met keiharde (koel)bloedige executie toe.
Finland: K-16 (video premiere) / Germany: 16 / Portugal: M/12 (video premiere) / UK: 18 / USA: R, Nederland (vpro): 6.
U bekijkt het maar
Geplaatst op januari 10, 2004 | Gearchiveerd Dossier Kijkwijzer | Reageer
Een basisschool ergens in Nederland. Het loopt tegen de kerstvakantie, de toetsen zijn gedaan, de rapporten zijn ingevuld, tijd voor wat verstrooiing. Reinout van groep 7 heeft een video meegenomen, The History Of The World, part I. Heel interessant meester, zegt Reinout, en hij vraag of ze hem met de klas mogen zien. De meester heeft nog een stapeltje Zoetermeer-circulaires die hij moet lezen, dus dit voorstel komt hem wel goed uit. De klas verzamelt zich voor het scherm, de video gaat aan en de meester trekt zich terug. Er staat ‘vanaf 6 jaar’ op de doos, dus meekijken zal wel niet nodig zijn.
Het was weliswaar een geschiedenisfilm, brengt Reinouts klasgenootje Julia die avond verslag uit, maar het ging de hele tijd over seks. ‘Ik leg een knoop in je lul en ga pingpongen met je ballen’- dat soort grappen.
De naam van de regisseur – Mel Brooks – had voor de meester een waarschuwing kunnen zijn, maar hij ging er waarschijnlijk van uit dat hij kon vertrouwen op de Nederlandse Filmkeuring. De Kijkwijzer, zoals hij tegenwoordig heet.
Het is ons ook al zo vaak overkomen.
Op televisie zagen we een stukje van een Leslie Nielsen-film, Alle Leeftijden, dat het zo goed deed bij de kinderen (9 en 10 jaar), dat ik de Naked Gun-trilogie in huis haalde, Nielsens magnum opus, ook AL, althans in Nederland. Leuke films, daar niet van, maar vol met grappen waarvoor je veertien, vijftien moet zijn. Staat er ineens een man met een drilboor voorzien van een grote, lillende siliconen pik in beeld. Vibrator voor het zware werk, haha.
Uit het donker klonk een stemmetje. Een vriendinnetje van onze dochter.
‘Wat ís dat!?’
‘Ach, flauw,’ zeg ik dan, speculerend op hun humor-snobisme. Of, helemaal schijnheilig: ‘Ja dat begreep ik ook niet.’
Ondertussen voel je je bekocht. Straks denken ze dat wij hier porno vertonen. Bovendien: drie dure dvd’s aangeschaft op grond van foutieve productinformatie! Ik wil m’n geld terug!
In een andere Nielsen-film, Men With Brooms, ook AL, komen diverse neukscènes voor, al dan niet in het bijzijn van derden, dan wel een Duitse herder. In één geval wordt onder het neuken ook nog even het beoogde ‘stromen van het sperma’ besproken. (Ze willen een kindje).
Of neem Grease, de musical. Nederlandse classificatie: AL.
Kennicky, Travolta’s tweede man, gaat een avondritje maken met Rizzo, de slet van de school. Travolta is een heer en haakt af. ‘Ga je soms rukken?’ schampert Rizzo.
‘Rúkken?’ klinkt het van uit het donker.
De andere jongens willen mee met Kennicky, maar daar steekt Rizzo een stokje voor. ‘Zeg, dit wordt geen groepswip hoor.’
‘Pap wat ís dat?’
‘Wat is wat.’
‘Een gróepswip!’
De Amerikaans-Nederandse historicus James Kennedy merkte op dat politieke innovaties in Nederland niet worden afgedwongen door de kiezer, maar bedacht door de politieke elite zelf. De Kijkwijzer lijkt hiervan een perfect voorbeeld.
Ooit, en in de meeste landen is het nog zo, had Nederland een Filmkeuring, een overheidsorgaan dat elke uit te brengen film beoordeelde en van een classificatie voorzag. Gemotiveerde burgers konden zich aanmelden en meepraten. Wat er aan dit systeem mankeerde is moeilijk na te gaan, maar begin jaren negentig besloot de toenmalige minister voor Cultuur, Hedy d ‘Ancona, dat de Filmkeuring oude stijl moest verdwijnen. Waarom precies is onduidelijk, de enige aanwijzing vormt een uitspraak van d’Ancona, dat ‘men’ de Filmkeuring ‘betuttelend’ vond. Wie die ‘men’ waren wordt niet vermeld, althans buiten mevrouw d’Ancona zelf, die zich ergerde aan ‘ongegeneerde lobby van de Filmkeuring richting Tweede Kamer.’ Tegelijk erkende ze dat ‘de roep uit de samenleving om regels op dit gebied is toegenomen.’
De PvdA kwam in z’n Paarse Periode, en een van de bijbehorende doctrines luidde: ‘de overheid op afstand’. ‘Zelfregulering.’ ‘Marktwerking.’
Dus de nationale Filmkeuring werd opgedoekt en vervangen door het Nederlands Instituut voor de Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM), een koepel van brancheverenigingen die de ‘Kijkwijzer’ instelde, een systeem van vrijwillige ‘keuring’ door de branche zelf. Een aantal ‘deskundigen’ op het gebied van de invloed van audiovisuele media stelde een vragenlijst samen waarmee video-importeurs, filmverspreiders, omroepen, iedereen die een audiovisueel product op de markt brengt, zelf kan bepalen wat het wordt: AL (alle leeftijden), 6, 12 of 16. Daarnaast zijn er pictogrammen voor seks, geweld, drugs, angst, grove taal en discriminatie. Bioscopen en videotheken zijn qua toelating wettelijk aan die leeftijden gebonden, films voor 12 jaar mogen niet vóór acht uur ‘s avonds worden uitgezonden en films voor 16 niet voor tienen.
Toezicht is er in feite niet, behalve door het Commissariaat van de Media. Maar, ook weer, op afstand, want daar heeft men natuurlijk niet de mankracht om al die duizenden coderingen te controleren. Na een toegewezen klacht kan Nicam een klassering veranderen, maar tot het uit de markt halen van verkeerd geklasseerde producten is het niet bevoegd.
Of een AV-distributeur de Kijkwijzer goed heeft toegepast blijkt pas op het moment dat de filmladder verschijnt, de video in de videotheek ligt of de omroep zijn programmadetails bekendmaakt. Op dat moment kan de burger een klacht indienen, maar het NICAM kan pas ingrijpen als de klacht definitief is toegewezen, wat op z’n snelst pas na een paar weken mogelijk is en in de meeste gevallen maanden duurt. Tegen die tijd kunnen vele tienduizenden kinderen aan het product zijn blootgesteld, zoals dat bijvoorbeeld gebeurde met de Harry Potter-films, die volgens deskundigen ten onrechte op 6 jaar gesteld werden en heel wat nachtelijk gekrijs in kleuterbedjes veroorzaakt hebben. The Sweetest Thing en Not Another Teen Movie, puberkomedies met de nodige seks (The Sweetest Thing gáát over fellatio) kwamen voor Alle Leeftijden in de bioscoop en werden pas na maanden hoger ingeschaald. RTL klasseerde Gigolo, Bei Anruf Liebe op 6 jaar (de titel alleen al) en programmeerden hem om half negen, Yorin zond Spielbergs bloedige Saving Private Ryan (16 ) uit om vijf voor negen, ruim een uur eerder dan toegestaan.
Die laatste overtredingen werden overigens keurig in de tv-gidsen aangekondigd, en toch gebeurde er niets, want zelfs in dat soort gevallen heeft het NICAM geen bevoegdheid. Directeur Wim Bekkers liet weten ‘ontevreden’ te zijn over het besluit van Yorin. (Oei, daar zullen ze van geschrokken zijn!)
Maanden later kreeg de omroep een boete van 22.750 euro opgelegd, chicken feed natuurlijk vergeleken bij de tonnen extra reclame die het station die avond omzette. De distributeur van The Sweetest Thing moest 1500 euro dokken, nadat hij maanden achtereen veel te jonge kinderen had binnengelaten. Het is maar een greep. Ouders & Coo, een landelijke oudervereniging van het christelijk onderwijs, die vergeefs ageerde tegen de Kijkwijzer, houdt op z’n website voorbeelden bij. ‘Als we de mankracht hadden konden we er elke week weer nieuwe gevallen op zetten,’ zegt woordvoerder Werner van Katwijk, ‘het gaat aan de lopende band fout.’
Met behulp van de internationale filmdatabase www.imdb.com maakte ik zelf een vergelijking van ruim dertig films (zie kader), en in vrijwel alle gevallen komt de Nederlandse classificatie aanzienlijk lager uit dan elders in de wereld.
Zelf wijst het Nicam op een onderzoek waaruit zou blijken dat Nederland qua strengheid een middenmoter is. Het laat zich moeilijk rijmen met mijn bevindingen, tenzij tegenover elke veel te lage classificatie een veel te hoge staat, wat ook niet erg pleit voor de betrouwbaarheid van het systeem.
Het Nicam hamert erop dat de Kijkwijzer-klassering niet over geschiktheid gaat, maar over schadelijkheid. Om te beginnen is dat een nogal pretentieuze claim, over de schadelijkheid van av-media zijn de geleerden het nog lang niet eens, maar bovendien: het is onpraktisch. Na keuring op schadelijkheid door het Nicam moet je als ouder alsnog gaan beoordelen of het product in kwestie ook geschikt is. Waarom zou je wetenschappers marginaal laten toetsen, als je ouders het laatste woord kunt laten spreken? Is die ‘wetenschappelijke’ toetsing in feite niet een schaamlap voor commercieel laissez faire?
Volgens een vergelijkend Europees onderzoek neemt een Kijkwijzer-keuring gemiddeld tien minuten in beslag. Dat zou exclusief kijktijd moeten zijn, ‘codeurs’ worden geacht producties volledig te bekijken, maar of dat ook echt gebeurt, of dat er even wat gespoeld en gescand wordt, is zeer de vraag. Dat zou ook verklaren waarom er uitsluitend op visuele aspecten wordt gekeurd en totaal niet op dialoog. In Beverly Hills Cop (AL, zie kader) zit niet alleen een keiharde executiescène die minstens een 12-klassering zou rechtvaardigen, maar ook een langdurige dialoog over het al dan niet hebben van een ‘slappe’ dan wel ‘harde pik’. En kind moet wel erg suf zijn wil dat geen vragen oproepen. Zo zal die voetbalvideo vol antisemitische spreekkoren ook wel met AL-sticker en al bij de videotheek beland zijn.
In de procedure over de pijpscènes in The Sweetest Thing luidde het verweer van het Nicam dat er geen geslachtsdelen in beeld waren. Als het niet om het welzijn van kinderen ging zou je er om lachen. Nog triester is het om te lezen hoe het Nicam dit efficiënte, branchevriendelijke systeem tot voorbeeld voor de rest van de wereld stelt. ‘In het buitenland is veel belangstelling voor Kijkwijzer. De Europese Commissie volgt het project vanuit de vraag of de Nederlandse aanpak als voorbeeld kan dienen voor een Europese aanpak,’ meldt het instituut trots. Nederland gidsland.
Dus: in een tijd dat audiovisuele media met de dag belangrijker worden en het belang van goede, onafhankelijke voorlichting alleen maar toeneemt, en veel andere landen juist investeren in hun Filmkeuring, schaft Nederland hem in feite af. Geeft de industrie vrij spel en levert de jeugd uit aan een systeem waar hun ouders, de belangrijkste belangengroep in dit verband, geen enkele inbreng in hebben. Sterker: dat er vooral op gericht lijkt om ze buiten te sluiten.
D’Ancona en de voorstanders van de Kijkwijzer mogen met betrekking tot de oude Filmkeuring graag het woord ‘censuur’ van stal halen, en hoe misplaatst die term in dit verband ook is, we hebben het tenslotte niet over breidel maar over zorg, hij mist z’n uitwerking niet: iedereen die graag doorgaat voor weldenkend loopt met een wijde boog om het onderwerp heen.
Toch was er verzet tegen dit bizarre project. ‘Dit is de slager die zijn eigen vlees keurt’, spraken CDA, klein rechts en de SP bij behandeling van de plannen in 2002, en dienden een motie in om het ouderbelang, via een ‘media-expertise-centrum’, alsnog een plaats te geven in het nieuwe bestel. De PvdA-fractie zegde zijn steun toe, maar trok die te elfder ure in, naar verluid onder druk van Hedy d’Ancona. Het schouderklopje van de voorzitter van het Nicam kon zij direct in ontvangst nemen, dat is d’Ancona namelijk zelf.
Zo’n expertisecentrum zou een ‘terugkeer’ zijn naar de tijd toen films nog werden beoordeeld door ‘gewone burgers’, verklaarde zij. Gewone burgers, stel je voor. Nee, een coalitie van grijpgrage distributeurs en zwak gefundeerde wetenschappers, dat moet je hebben!
Van een VVD’er met wat vrindjes en commissariaatjes in het audiovisuele wereldje zou je het begrijpen, maar van een sociaaldemocraat (én moeder) – het verstand schiet te kort.
Ook nauwelijks te begrijpen is het feit dat de overheid het Nicam wél financiert. (Een kleine 600.000 euro per jaar). De industrie maakt de dienst uit, de overheid betaalt. O, en de burger. Ouders & Co kreeg verschillende keren een rekening van 225 euro voor de behandeling van een klacht.
Binnenkort praat de Tweede Kamer over het voornemen van dit kabinet om door te gaan met de Kijkwijzer. Als premier Balkenende zijn eigen uitspraken over waarden en normen n fatsoen-moet-je-doen een beetje serieus neemt, draait hij deze onzalige politieke innovatie terug.
Tegenover d’Ancona hoeft hij zich niet bezwaard te voelen.
”Als het niet blijkt te werken, neemt de overheid de verantwoordelijkheid weer terug,” zei die in 1999.
En als de premier niet overtuigd is moet hij eens met z’n dochtertje en een flinke stapel video’s voor de buis gaan zitten.
‘Pappie, vingeren, wat is dat?’
Voor Wouter Bos lijkt het me een mooie gelegenheid te demonstreren dat zijn uitspraken over actief en zorgzaam vaderschap meer dan leuke PR zijn.
Eewl? Duh? Aghuk! (1)
Geplaatst op januari 7, 2004 | Gearchiveerd Geen categorie | Reageer
De film Daddy Daycare gaat over twee mannen, Charlie en Phil, die hun baan verliezen en een crèche beginnen. Phil is nogal sceptisch over het plan, Charlie moet zijn best doen hem te overtuigen.‘Ik ben heel goed met kinderen!’ zegt hij. Phil kijkt hem aan en maakt een kort, snorkend keelgeluid. ‘Hoe bedoel je (kort snorkend keelgeluid)!?’ zegt Charlie verontwaardigd. Hij herhaalt het knorgeluid alsof het een woord is.
Hedenlands hoort dat knorretje vaker de laatste tijd, vooral in Amerikaanse films en tv-programma’s, en deze scène lijkt te bevestigen dat het een min of meer gestandaardiseerde betekenis begint te krijgen. Ruwe vertaling: laat me niet lachen, maak dat de kat wijs. Yeah right, maar nog wat sarcastischer.
Hoe moeten we zoiets noemen?
Een woord dat een klank nabootst heet een onomatopee, denk aan ‘boem’ of ‘pingpong’, maar dit is niet helemaal hetzelfde. Kort snorkend keelgeluid, drukt geen klank uit, maar een gevoel, zoals uitgedrukt in geluid. Net als ‘au!’ Het begint met een geluid en geleidelijk aan wordt het een woord. Vandaar ook dat niet alle volkeren ter wereld bij pijn ‘au’ roepen. Ze roepen iets en dat ontwikkelt zich tot een woord dat in hun taal past. De Engelsen zeggen ook ‘au’ maar met ‘tsj’ erachteraan.
Veel Nederlandse kinderen zeggen geen ‘walgelijk’ of ‘jakkes’ meer, maar ‘iewl.’ Dat komt uit Amerika. Amerikaanse kinderen die iets onsmakelijk vinden zeggen ‘iewl’.
Via series als Buffy The Vampire Slayer is het in Europa terecht gekomen. Eewl wordt het gespeld, je komt het tegen op weblogs van Amerikaanse tieners.
# FOR OR AGAINST
long distance relationships : yeah, no problem with it.
killing people : against.
teenage smoking : against.
soap operas : eewl.
# i could feel the sick hospital smell coming back to me. i hate that kinda
smell. cus well, reminds me of the EEWL terrible hospital stay. hmmpz. …
# shit. i sound bimbotic. eewl.
Geschreven voorbeelden van het laat-me-niet-lachen-snorkje kan Hedenlands niet geven, hoe zou je het moeten Googlen? Met ‘eewl’ was de spelling ook even een probleem, en van de 135 exemplaren die Google produceert zijn de meeste vals.
Net zoiets als ‘eewl’ (een gevoels-onomatopee?) is ‘duh’, ook een recente aanwinst van het Amerikaans idioom. Staat voor: ja hèhè, dat is wel duidelijk.
Volgens Merriam Webster, de Amerikaanse Van Dale, is het oorspronkelijk een stopwoordje van een dom persoon die het even niet meer kan volgen, en van daaruit ontstond deze nieuwe betekenis, de insinuatie van domheid als iemand iets zegt dat nogal voor de hand ligt. Door het op te rekken en van een accent te voorzien – dúh-uh- ontstaat een extra agressieve variant, waarbij de veronderstelde domheid van de ander als beledigend wordt opgevat. Duh is al echt ABA (Algemeen Beschaafd Amerikaans) geworden. Er zijn boeken over ‘duh’ (Duh! The Stupid History Of The Human Race, bijvoorbeeld) websites over ‘duh’ (www.duhproject.com) en George W. Bush wordt vaak George Duh Bush genoemd, zie bijvoorbeeld www.georgeduh.com.
Als je ziet dat na ‘duh’ ook ‘eewl’ nu voorzichtig een woord begint te worden, zou het Hedenlands niet verbazen als ook het sarcastische snorkje à la Phil in Daddy Daycare het binnenkort tot algemeen beschaafd Amerikaans idioom schopt. Het probleem is de notatie. Eerst moet je een algemeen aanvaarde spelling hebben.
Het zal niet meevallen.
Hagrok?
Aghuk?
En Garde!
Geplaatst op augustus 11, 2003 | Gearchiveerd Geen categorie | Reageer
(Enkele tips voor de ingezonden-brievenschrijver)Wie in een krantenartikel wordt beledigd, valselijk beschuldigd of in een kwaad daglicht gesteld, kan daartegen protest aantekenen met een ingezonden brief
Het schrijven van zon brief is niet eenvoudig, het pad van de ingezondenbrievenschrijver kent vele valkuilen, die liefst allemaal moeten worden ontweken. Men voelt zich aangetast in eer en goede naam, is daar boos om en wil eens flink terugslaan. Pas hiermee op. Schelden is niet chic, en effectief schelden is bovendien erg moeilijk. Het verzinnen van beledigende kwalificaties die niet nodeloos grof maar wel raak zijn, is slechts weinigen gegeven. Wie een in Iran geboren scribent in een ingezonden brief ‘onze gevluchte Iraanse wijsneus’ noemt, zoals de advocaat Gerard Spong onlangs deed toen hij reageerde op een column van Afshin Ellian, komt niet sterk voor de dag. Alles aan deze zinsnede is mis. Dat ‘onze’ – elders doet Spong het nog eens – ‘onze, och arme Ellian’, schrijft hij – is een goedkoop trucje om de indruk te wekken dat jij namens iedereen spreekt en je tegenstander alleen staat. De term ‘gevluchte’ is suggestief – niet elke emigratie is een vlucht, anders zou de heer Spong zelf ook een vluchteling zijn. Het kan verleidelijk zijn uw tegenstander op zo’nmanier te denigreren, maar verstandig is het niet. U wilt immers geen louche indruk maken.
Hetzelfde geldt voor die aanduiding van landsaard. Als er geen verband is tussen het onderwerp en de nationaliteit van uw tegenstander, wekt zo’n vermelding de indruk dat u zogenaamde onderbuikgevoelens tegen uw opponent in stelling wilt brengen. Als dit ook inderdaad de bedoeling is, bijvoorbeeld omdat u racist bent, dan is dit natuurlijk wel de juiste aanpak, maar zo niet, probeer het te vermijden. Dat een voor de ouder-kindconversatie ontwikkelde term als ‘wijsneus’ in een debat tussen volwassenen niet thuishoort, spreekt voor zich. Zoals alles in deze zin dient dit invectief slechts om superioriteit te suggereren, maar, en dat is misschien wel de belangrijkste vuistregel voor de ingezondenbrievenschrijver, hoe nadrukkelijker iemand zich superieur gedraagt, des te duidelijker het bewijs dat hij het niet is.
‘Ofschoon ik niet kan bewijzen wat een wetenschapper dagelijks op kosten van de gemeenschap doet of nalaat…’ schrijft Spong. Hier zien we een andere primaire aandrift die de ingezonden brievenschrijver moet zien te bedwingen: om de staatskas erbij te halen. Mogen overheidsdienaren het niet met u oneens zijn omdat u deels hun salaris betaalt?
Tenzij daarvoor sterke aanwijzingen bestaan kunt u ook beter geen onedele motieven bij uw opponent suggereren. Spong insinueert dat Ellian zijn vak niet bijhoudt, wellicht doordat hij ‘voor geld in een krant schrijft.’ Bedenk dat de eerbaarheid van een broodwinning hem niet zit in het loon dat men ontvangt maar in de aard van het werk dat men doet. In het geval van mr. Spong kan men daar zijn bedenkingen bij hebben, twijfels over, maar dat is de heer Spong zijn probleem.
Tot slot iets over stijl. Slaagt u er niet zelf originele formuleringen te bedenken – en nogmaals, dat is geen schande – beperk u dan tot een neutrale, zakelijke toon. Oubollige uitdrukkingen als ‘daar zakt mijn broek van af’ – zie de slotregel van Spongs brief – werken bij onderscheidende lezers slechts op de lachspieren en komen uw geloofwaardigheid niet ten goede.
Gecondoleerd (3)
Geplaatst op januari 20, 2003 | Gearchiveerd Geen categorie | Comments Off on Gecondoleerd (3)
‘Van harte’ betekent oprecht gemeend, uit het hart, dat moet in combinatie met gecondoleerd toch kunnen, opperde Hedenlands, maar zo eenvoudig ligt het niet voor iedereen. Annemarie Rood zag haar moeder ‘van harte gecondoleerd‘ op een kaart schrijven, vond het vreemd, toen legde haar moeder het uit en vond ze het ‘toch wel mooi’, maar vanwege die onwillekeurige associatie met vrolijkheid zal zij het zelf toch niet gauw zeggen of schrijven.
Dit zou je het Kornèd-bief Effect kunnen noemen: ook al weet je dat het corned moet zijn, er zijn zoveel mensen die kornèd zeggen, dat je jezelf een hoop gezeur bespaart door je maar aan te passen. Iets kan nog zo deugdelijk zijn, als maar genoeg mensen denken dat er iets aan mankeert, wordt dát hetgeen eraan mankeert.
‘Mijn dochter Sofie wordt 7, gaat trakteren en “de klassen rond”. Dan krijgt ze een grote kaart mee waar de juf of meester een wensje op schrijft wanneer ze hun traktatie in ontvangst nemen,’ schrijft Marian Vis. ‘Ik kijk uit naar die kaarten.’ De eerste juf schrijft: Van Harte!, de tweede: Gefeliciteerd!, en dan wordt het moeilijker. ‘Heel erg gefeliciteerd!’, schrijft Juf 3, ‘Fijne verjaardag’, maakt meester Abdul ervan. En dan, ‘als onvermijdelijke hekkensluiter’, meester Mark: ‘Gefeliciflapstaart!’(‘Hij is nog jong.’)
Marian wil maar zeggen: om als 55e in de rij bij een begrafenis nog iets origineels te zeggen, ‘t is niet te doen. ‘Daar heb je een platitude voor nodig. En om platitudes te ondergaan heb je natuurlijk een goede ruggengraat nodig. Evenzogoed zouden 35 hartroerende, meelevende, persoonlijke woorden nog meer eisen van die ruggengraat. Dat zou je ook niet moeten overkomen.’
Bij het sterfgeval (ook zo’n woord) dat de aanleiding tot deze discussie vormde vermeed ik ‘gecondoleerd’ door iets te zeggen in de trant van: ‘Wat een verschrikkelijke ramp is jullie overkomen.’
‘Hoe vreselijk voor jullie’, ‘het is afschuwelijk’, ‘wat een gemis’, ‘wij zijn er kapot van’, dat zijn zoal de frasen die genoemd worden als alternatief voor ‘gecondoleerd.’ Toch zijn dit geen ‘vertalingen’ van dezelfde boodschap. Condoleren is letterlijk je medelijden betonen (‘con dolore’), terwijl in die alternatieven de nadruk op het lijden van de getroffene ligt, en je kunt je afvragen of je ze daar een plezier mee doet. Of het eerste niet troostrijker is dan het tweede.
Dorine Maalcke verloor op jonge leeftijd plotseling haar man. Ze kreeg veel condoleances, maar, schrijft ze, ‘er waren ook mensen die mij innig omhelsden, diep in de ogen keken en zeiden: “Wat erg voor jullie”. Als kersverse weduwe ben je daar niet tegen opgewassen, en de opgroeiende kinderen al helemaal niet. Van je moeder of iemand anders zeer intiems is dat zeer welkom, maar als je wat verder van iemand af staat kun je veel beter welgemeend condoleren.’ Dorinde wist niet wat gecondoleerd eigenlijk betekent, maar toen de begrafenisonderneemster het haar uitgelegd had ‘waardeerde ik het heel erg dat er zoveel mensen waren om de pijn te delen.’
Als richtlijn voor de keuze iets-persoonlijks-of-gecondoleerd suggereert Dorine: ‘Heb ik diegene ooit eerder omhelsd of gezoend? (Luchtzoenen tellen hier niet mee.) Geef een hand, kijk in de ogen of desnoods verlegen naar de grond en meen wat je zegt, dan kan het nooit een holle frase zijn, en dan helpt het echt.’
‘Toevallig vanochtend een ‘met-oprechte-deeneming’-kaart gestuurd. Lang nagedacht over wat ik erop moest zetten,’ schrijft T. Hoekstra uit Eersel. ‘Alles wat je schrijft is cliché, gecondoleerd, sterkte, verdriet verwerken, gemis, kracht, steun… Dus toch maar weer gewoon ‘van harte gecondoleerd’ en iets over steun bij het vererken van dit verdriet. Over ‘van harte’ nog lang getwijfeld. Feliciteren doe je van harte, maar condoleren? Toch maar wel, het is vanuit het hart en oprecht. En dan hoop ik dat de nabestaanden (ook zo’n woord!) begrijpen dat ik het goed bedoel en met ze mee leef. Elke reactie, hoe onbeholpen ook, is beter dan niets laten horen.’
Negenennegentig woorden, waar in feite alles mee gezegd is.